Maelezo ya msingi kuhusu jamii ya Uswidi

Msaada kutoka kwa manispaa yako

Nchini Uswidi, kuna manispaa 290 na kila manispaa ni sehemu ya eneo maalum la nchi ya Uswidi. Kila manispaa ina shirika ambalo linasimamia na linawajibika kwa, kwa mfano, shule, matunzo ya wazee na msaada kwa familia.

Manispaa ambako umepelekwa itakusaidia katika kuanza maisha yako nchini Uswidi. Manispaa hufanya kazi kwa njia tofauti na msaada ambao yanatoa unaweza kuwa tofauti.

Kuji­an­di­kisha kama mwananchi wa Uswidi

Baada ya kufika nchini Uswidi, lazima ujiandikishe kama mwananchi wa Uswidi, katika Shirika la Ukusanyaji Ushuru la Uswidi (Skatteverket, Swedish Tax Agency). Hii inamaanisha kwamba Shirika la Ukusanyaji Ushuru la Uswidi (Skatteverket, Swedish Tax Agency) hurekodi data yako ya binafsi katika sajili yake ya wakazi wa Uswidi. Kujiandikisha ni lazima na ni sharti ili uweze kupata nambari ya kitambulisho ya kitaifa ya Uswidi na kadi ya kitambulisho. Utahitaji nambari ya kitambulisho ya kitaifa na kadi ya kitambulisho ili uweze kufaidika na huduma nyingi za umma.

Baada ya kujiandikisha, inaweza kuchukua muda kabla ya kupata nambari yako ya kitambulisho cha kitaifa na kadi ya kitambulisho. Kwa hivyo ni muhimu ujiandikishe haraka iwezekanavyo.

Soma maelezo zaidi kuhusu kuanza maisha nchini Uswidi (kwa Kiingereza) External link, opens in new window.

Uchunguzi wa afya

Baada ya kufika nchini Uswidi, utaombwa kufanyiwa uchunguzi wa afya, mkalimani akiwepo. Uchunguzi huo si wa lazima na ni wa bila malipo.

Ni muhimu wakati wa uchunguzi ujulishe mfanyakazi kuhusu magonjwa au matatizo yoyote ya afya uliyo nayo, kimwili na kisaikolojia, ili uweze kupata msaada na matibabu unayohitaji. Daktari na mkalimani wanahitajika kisheria kudumisha usiri wa maelezo yote kuhusu afya yako na maelezo yako ya siri. Hii inamaanisha hawapaswi kutoa maelezo hayo kwa mtu mwingine yeyote bila idhini yako, si hata kwa wanafamilia wako.

Ikiwa wewe humeza dawa mara kwa mara, lazima umwambie mtu anayekukaribisha katika manispaa yako au wakati wa uchunguzi wa afya haraka iwezekanavyo, ili uweze kupata dawa unazohitaji. Ili uweze kununua dawa fulani nchini Uswidi, unahitaji uwe umezungumza na daktari kwanza.

Mpango wa maka­ri­bisho wa watu wazima

Watu wazima wote wenye umri wa kati ya miaka 20 na 64 wananufaika na mpango wa msaada wa makaribisho, ambayo mtu hushiriki kupitia Huduma ya Umma ya Kuajiri Wafanyakazi (Arbetsförmedlingen, Public Employment Service).

Mpango wa msaada wa makaribisho una shughuli mbalimbali na lengo lake ni wewe ujifunze Kiswidi haraka iwezekanavyo, utafute kazi na ujitegemee.

Mpango huo unajumuisha kusoma Kiswidi kwa wahamiaji (SFI, Swedish for immigrants), kushiriki katika shughuli ya kutambulishwa kwa jamii na kupokea elimu katika viwango mbalimbali. Unaweza kuhitaji kukuza au kuimarisha ujuzi wako, kuthibitisha msingi wako wa elimu au maarifa ya awali, uwezekano wa kuandikwa kama mwanafunzi na kupokea msaada unapotafuta ajira.

Kwa kawaida unashiriki katika mpango huu wakati wote, kumaanisha siku tano kwa wiki, Jumatatu hadi Ijumaa, kwa saa nane kwa siku. Unaweza kushiriki kwa kikomo cha kipindi cha miaka miwili. Wakimbizi wote wanaohamia nchi nyingine watashiriki katika mpango huo bila kujali jinsia, msingi wa elimu au ajira.

Ikiwa una mtoto mwenye umri wa chini ya mwaka mmoja, huwezi kushiriki kwa sababu unapaswa kukaa nyumbani na mtoto. Mtoto wako akifikisha umri wa mwaka mmoja na anaweza kuanza kwenda katika shule ya chekechea, unaweza kuanza au kuendelea kushiriki katika mpango wa msaada wa makaribisho.

Kuna uwezekano wa kushiriki katika mpango kwa vipindi, kwa mfano kwa sababu ya ugonjwa au ulemavu.

Soma maelezo zaidi kuhusu mpango wa makaribisho (kwa Kiingereza) External link, opens in new window.

Msaada wa fedha

Wakimbizi wengi wanaohamia nchi nyingine huhitaji msaada wa fedha mwanzoni ili waweze kulipa gharama zao za maisha. Lengo ni kwamba hatimaye utaweza kujitegemea na unatarajiwa kutafuta ajira kwa bidii.

Msaada wa kawaida zaidi wa fedha kwa watu wazima kama wakimbizi wageni waliohamia nchi nyingine ni msaada wa makaribisho. Unaweza kupokea msaada huu ikiwa unashiriki katika mpango wa msaada wa makaribisho wa Huduma ya Umma ya Kuajiri Wafanyakazi (Arbetsförmedlingens, Public Employment Service). Ombi la msaada wa fedha hutumwa kwa Shirika la Bima ya Jamii la Uswidi (Försäkringskassan, Swedish Social Insurance Agency). Msaada huu hulipia tu gharama muhimu zaidi kama vile kodi ya nyumba, chakula, miadi ya kumwona daktari na dawa, mavazi kiasi na usafiri wa umma.

Kuna pia aina nyingine za msaada wa fedha nchini Uswidi. Aina ya msaada na kiasi cha msaada unachoweza kupokea inategemea, kwa mfano, iwapo una watoto na gharama ya kodi yako ya nyumba. Malipo ya msaada kwa kawaida hufanyika mara moja kwa mwezi na inahitaji uwe na akaunti ya benki.

Nchini Uswidi, misaada mingi ya fedha hulipwa kandokando kwa kila mtu mzima katika familia. Hii inamaanisha kwamba kila mtu mzima anahitaji kuwa na akaunti yake ya binafsi ya benki na lazima aombe mwenyewe msaada wa fedha. Manispaa inaweza kukuelekeza kuhusu jinsi ya kufungua akaunti ya benki na jinsi ya kuomba misaada mbalimbali ya fedha.

Misaada mbalimbali ya fedha na huduma za jamii zinazopatikana nchini Uswidi zinafadhiliwa kupitia ushuru. Wakazi wote wanaweza kuomba msaada na kwa hivyo kila mtu ana pia jukumu la kulipa ushuru na kujitahidi kuunda mazingira bora kwa ajili yake na jamii kwa ujumla. Kiasi cha ushuru unaolipa ni tofauti kati ya manispaa, lakini kiasi cha wastani cha ushuru ni asilimia 32 ya mapato yako.

Soma maelezo zaidi kuhusu msaada wa makaribisho (kwa Kiingereza) External link, opens in new window.

Soma maelezo zaidi kuhusu na uombe msaada wa makaribisho (kwa Kiswidi) External link, opens in new window.

Matunzo ya watoto na elimu kwa watoto na vijana

Kwenda shuleni ni lazima nchini Uswidi na hii inamaanisha kwamba ni lazima watoto wote waende shuleni kuanzia shule ya chekechea hadi gredi ya 9, ambayo kwa kawaida ni kuanzia umri wa miaka 6 hadi 16. Wengi wao huendeleza elimu yao katika kiwango cha juu cha shule ya upili. Elimu ni ya bure, ikiwa ni pamoja na vitabu vyote vya shule na vifaa vyote muhimu vya shule. Hakuna ada ya kujiandikisha shuleni na hakuna masharti ya sare ya shule.

Watoto na vijana wageni huanza kwenda shuleni baada ya kufika na kukaa kwa muda mfupi nchini Uswidi. Vijana wengi wenye umri wa zaidi ya miaka 16 lakini chini ya umri wa miaka 20 hupewa pia nafasi ya kupata elimu.

Watoto wageni wanapoanza kwenda shuleni, walimu hupima ujuzi wao ili kuamua darasa linalowafaa zaidi katika mfumo wa shule wa Uswidi. Shule hurekodi umri wa mtoto na mara nyingi watoto huwekwa katika darasa la kawaida na wenzao wenye umri unaotoshana sambamba na darasa la maandalizi. Darasa la maandalizi humwandaa mtoto ili aweze kufuata mafunzo ya kawaida. Kiasi cha mafunzo yanayopaswa kutolewa katika darasa la maandalizi na kiasi cha mafunzo yanayopaswa kutolewa katika darasa la kawaida ni tofauti kwa kila mtoto.

Watoto wenye ulemavu au matatizo ya kujifunza wanaweza kupokea usaidizi na msaada wa ziada shuleni.

Shughuli na msaada kwa watu wazima wenye umri wa zaidi ya miaka 65

Ikiwa umefikisha umri wa miaka 65, hushiriki katika mpango wa msaada wa makaribisho. Ikiwa una zaidi ya umri wa miaka 65, unapokea msaada wa fedha kutoka kwa jimbo. Unaruhusiwa kufanya kazi, hata hivyo, ni faida kwa njia kadhaa. Ajira inaimarisha mapato yako na kukupa nafasi nzuri ya kujishughulisha na kujifunza lugha.

Hata kama hujaariwa, kuna mambo mengine unayoweza kufanya, kama vile kujifunza Kiswidi, kutafuta shughuli unazopenda kufanya na marafiki. Unaweza kuomba manispaa yako maelezo kuhusu shughuli na miungano unayoweza kujiunga nayo.