ንዓኻ ብዘይወለዲ ወይ ካልእ ሞግዚት ዑቕባ ትሓትት ዘሎኻ

እዚ ሓበሬታ’ዚ፡ ንዓኻ ብዘይ ወለዲ ዑቕባ ንኽትሓትት ናብ ሽወደን መጺእካ ዘሎኻ ሰብ ዚምልከት እዩ።

ኣብዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ንስኻ ከም ሓታቲ ዑቕባ ክትሓልፎ ዘሎካ መስርሕን፥ ”ሚግራሾንስቨርከት” መን ዑቕባ ኪረክብ መሰል ከም ዘሎዎ፥ ብኸመይ ከም ዚውስንን፥ ከምኡ ድማ፡ እቶም ዑቕባ ሓተት’ቲ ቆልዑን መእሰያትን፥ እንታይ ደገፍ ኪረኽቡ መሰል ከም ዘሎዎምን ክንገልጽ ኢና።

እዚ ሓበሬታ’ዚ፡ ንስኻ ከም ሓታቲ ዑቝባ ክትጥቀመሉ ትኽእል ኢኻ፥ ከምኡ ውን ካልኦት መንእሰያት - ዑቕባ ምሕታት እንታይ ምዃኑን፥ በየናይ ኣገባብ ዑቕባ ኪርከብ ከም ዚክኣል ብዝበለጸ ክፈልጡን፥ ወይ ውን ዓበይቲ ሰባት፥ ዑቕባ ምሕታት እንታይ ማለት ምዃኑ፥ ንቖልዑን መእሰያት ንምግላጽ ኪሕግዞም ንኺጥቀሙሉ ይኽእሉ እዮም።

እዚ ሓበሬታ’ዚ ብዝተፈላለየ ኣገባብ ክንበብ ይኽእል እዩ። እቲ ሓደ ኣገባብ፡ ኣብቲ ዑቕባ ሓቲታካሉ ዘሎኻ እዋን ብዛዕባ ዘጋጥሙ ነገራት ፍልጠት ንምርካብ፥ ነቲ ጽሑፍ ካብ መጀመርታ ክሳብ መወዳእታ ኣልሚምካ ምንብቡ ኪኸውን ከሎ፥ ወይ ድማ፡ ነታ ንግዚኡ ብዝበለጸ ኣድላዪት ዝኾነት ሓበሬታ እናመረጽካ፥ በብኣርእስተ-ምዕራፉ ምንባብ እዩ።

ዑቕባ ንምርካብ ምልክታ ምቕራብ

ኣብታ ምስ ”ሚግራሾንስቨርከት” ትገብራ ቀዳመይቲ ኣኼባ፥ ንብዙሓት ሕቶታት መልሲ ክትህብ ኢኻ። ብዛዕባ’ቲ መስርሕ ናይ ምሕታት ዑቕባ ውን ሓበሬታ ክወሃበካ’ዩ። ብተወሳኺ ውን፡ ናብ ወለድኻ ወይ ናብ ካልኦት ኣዝማድካ ደሓን ከም ዘሎኻ ንኽትነግሮም ክትድውል፥ ሓገዝ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ።

ብሓገዝ ተርጓማይ፡ ንኣብነት ብዛዕባ እዞም ዚስዕቡ ክተዘንቱ ኢኻ፡-

• ንስኻ መን ምዃንካ
  
• እንታይ ቋንቋ ከም ትዛረብ
  
• ብዛዕባ ናትካ ስድራቤት
  
• ከመይ ይስምዓካ ከም ዘሎ
  
• ብኸመይ ናብ ሃገር ሽወደን ከም ዝመጻእካ
  
• ስለምንታይ ሃገርካ ገዲፍካ ከም ዝወጻእካን፥ እንተ ተመሊስካኸ እንታይ ከጋጥመካ ይኽእል ኢልኻ ከም ትኣምን
  
• ኣብ ሽወደን ምስኦም ወይ ኣብ ጥቕኦም ክትቅመጥ እትደሊ፡ ኣዕሩኽቲ ኣብ ወይ ኣዝማድ ምስ ዚህሉዉኻ እዩ።
  

ብምኽንያት ስንክልና፡ ፍሉይ ኣድላይነታት ምስ ዚህልወካ፥ ክትሕብር ይግብኣካ እዩ። ብምኽንያት ዓቕማዊ-ጕድለትካ (ስንክልናኻ) ምስ ”ሚግራሾንስቨርከት” ክትዘራረብ ዘይትኽእል እንተ ዄንካ፥ ሓገዝ ክትረክብ መሰል ኣሎካ’ዩ።

እቶም ሰራሕተኛታት፡ መታን ኣብቲ ናይ ”ሚግራሾንስቨርከት” መዝገብ ክትጸሓፍን፥ ነቲ ናትካ ናይ ዑቕባ ምልክታ ንመጽናዕቲ ንምድላው፥ ነዚ ዚስዕብ ሕቶታት ኪሓቱኻ እዮም። ተመሳሰልቲ ሕቶ ብ”ሚግራሾንስቨርከት”ን በቲ ትነብረሉ ”ኮሙን”ን (ቀበሌን) ሕቶታት ኪቐርበልካ እዩ። ምኽንያቱ ድማ፡ ንሳቶም ነናቶም ዝኾነ ናይ ኮምፕዩተር መዛግብቲ ስለ ዘሎዎም እዮም።

መን ምዃንካ ክተርኢ

”ሚግራሾንስቨርከት” ቅኑዕ ዝኾነ ውሳነ ኪወስድ መታን ኪኽእል፥ ንስኻ መን ምዃንካ፥ ካበይ ከም ዝመጻእካ ኪፈልጥ ይደሊ እዩ። ንስኻ መን ከም ትበሃል፡ ዕድሜኻ ክንደይ ከም ዝኾነን፥ ካበይ ከም ዝመጻእካን ክትነግር ናትካ ሓላፍነት እዩ። እቲ ዝበለጸ መንነትካ ንምርኣይ ትጥቀመሉ ኣገባብ፥ ፓስፖርትኻ ወይ መንነት ወረቐትካ ምቕራብ እዩ።

”ሚግራሾንስቨርከት” ንስኻ(ኺ) ዕድሜኻ ክንደይ ምዃኑ ክፈልጥ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ምኽንያቱ ድማ፡ እቶም ዑቕባ ዚሓቱ ቆልዑን፥ እቶም ዑቕባ ዚሓቱ ዓበይቲ ሰባትን ዘሎዎም መሰላት፥ ዝተፈላለየ ስለ ዝኾነ እዩ።

ስእሊን ምልክት ኣጻብዕቲን (ዓሻራ)

ስእሊ ክትልዓል ኢኻ፡ ቁመትካ ድማ ክትዕቀን ኢኻ። ምልክት ኣጻብዕቲ (ዓሻራ) ዚውሰደልካ፥ ኣብ ልዕሊ ሓንቲ ምልክት ኣጻብዕትኻ ክተንብብ ትኽእል ”ማሺን”፥ ኣጻብዕትኻ ብምልጋብ እዩ። ዕድሜኻ 14 ዓመት ወይ ልዕሊኡ ምስ ዚኸውን፥ ድሮ ኣብ ካልእ ሃገር ናይ ኤውሮጳ ተመዝጊብካ ንኸይትህሉ ”ሚግራሾንስቨርከት” ምቁጽጻር ኪገብር እዩ። ቆልዑ ትሕቲ 6 ዓመት ምልክታ ኣጻብዕቲ (ዓሻራ) ምሃብ ኣይድልዮምን እዩ።

እቲ ምልክት ናይ ኣጻብዕትኻ፡ ድሮ ኣብ ካልእ ሃገር ዑቕባ ሓቲትካ ከም ዝነበርካ ከርኢ እንተ ደኣ ክኢሉ፥ ወይ ውን ኣብ ካልእ ናይ ኤውሮጳ ሃገር መንበሪ-ፍቓድ ከም ዘሎካ እንተ ተፈሊጡ፥ ”ሚግራሾንስቨርከት” ንስኻ ናብቲ ሃገር’ቲ ንኽትምለስ ኪውስን ይኽእል እዩ።

”ሚግራሾንስቨርከት” ብተወሳኺ፡ እቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ፥ ኣብ ካልእ ናይ ኤውሮጳ ሃገር ንኺምርመር ኪውስን ይኽእል ውን’ዩ። እንተ ደኣ ወለድኻ፡ ኣሕዋትካ ወይ ኣዝማድካ ኣብታ ሃገር’ቲኣ ኣሎዉ ኮይኖም። ቅድሚ ከምኡ ምውሳኑ ግን፡ እቶም ሰራሕተኛታትና ብዛዕባኡ እንታይ ርእይቶ ከም ዘሎካ ኪሓቱኻ እዮም። እዞም ሕጊታት’ዚኦም፡ ሕጊታት-ዳብሊን ”Dublinförordningen” ተባሂሎም ውን ይጽውዑ እዮም።

ብድሕሪ እታ ቀዳመይቲ ቃለ-ምልልስ

ነቲ ናይ ዑቕባ መሕተቲ ምልክታኻ ተመዝጊቡ ምስ ተወድአ፥ ዑቕባ ሓቲትካ ከም ዘሎኻ ዘረጋገጽ ሓደ ምስክር ወረቐት ይወሃበካ’ዩ። ክልተ ሰሙን ጸኒሑ ድማ፡ ነታ ምስክር ወረቐት ናብ ”ኤል. ኤም. አ” ካርድ (LMA-kort) ትቕይራ። ንሱ ድማ ዑቕባ ሓቲትካ ከም ዘሎኻ ምስክር ወረቐትካ ኮይኑ፥ ክሳብ’ቲ ውሳነ ዚወሃበካ እናተጸበኻ፥ ኣብ ሃገር ሽወደን ክትነብር ከም ትኽእል ዘፍቅድ እዩ። ”ኤል. ኤም. አ” ካርድ (LMA-kort) ከም መንነት ወረቐት ኣየገልግልን እዩ፥ ንስኻ መን ምዃንካ ውን መረጋገጺ ሰነድ ኣይኮነን። ንስኻ ኣብ ሽወደን ዑቕባ ሓቲትካ ከም ዘሎኻ ዘርኢ ሰነድ ጥራይ እዩ።

”ሚግራሾንስቨርከት” ምስቲ ኮሙን ተራኺቡ፥ ሓደ መንበሪ ቦታን ሓደ ዝተሓባበረካ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ሰብን ከም ዝዳለወልካ ይገብር። ”ሚግራሾንስቨርከት” ብተወሳኺ፡ ብዛዕባ’ቲ ተቕርቦ ምልክታ መታን ኪሕግዘካ፥ ሓደ ሕጋዊ ጠበቓ ከም ዚዳለወልካ ይገብር።

መርመራ-ዑቕባ ኣብ ትጽበየኩ ጊዜ

ኣብቲ ናይ ዑቕባ ምሕታት መስርሕ ቀጺሉ ዘጋጥም፥ ንስኻ ናይ ዑቕባ-መርመራ ንኽትገብር ክትመጽእ ኢኻ። ኣብኡ ድማ ኣስፍሕ ኣቢልካ ስለምንታይ ኣብ ሃገር ሽወደን ዑቕባ ክትሓትት ከም ዝደሌኻ ክትነግር ኢኻ። ናይ ዑቕባ-መርመራ ክትገብር ክንደይ ጊዜ ክትጽበ ከም ዘድሊ፥ ካብ ሰብ ናብ ሰብ ክፈላለ ይኽእል’ዩ። ናብቶም መጻዋዕታ ዝተገብሩልካ ኣኼባታት ክትርከብ ግን ኣዝዩ ኣገዳሲ ነገር እዩ። ምኽንያቱ ድማ፡ እንተ ደኣ ነቲ ናይ ዑቕባ-መርመራኻ ቆጸራ ክንቅይሮ ተገዲድና፥ ሓድሽ ቆጸራ ክሳብ ንረኽበልካ ነዊሕ ጊዜ ክወስድ ስለ ዚኽእል እዩ።

መርመራ-ዑቕባ

መርመራ-ዑቕባ ዝበሃል፡ እቲ ንስኻ ስለምንታይ ኣብ ሽወደን ዑቕባ ንምሕታት ከም ዝደሌኻ ብሰፊሑ እትገልጹሉ ናይ ቃለ-ምልልስ ጊዜ እዩ። ”ሚግራሾንስቨርከት”፡ ንስኻ ባዕልኻ፡ እንታይ ከም ዘጋጠመካን፥ ናብ ሃገርካ እንተ ተመሊስካ ድማ፥ እንታይ ከጋጥመኒ ይኽእል’ዩ ኢልካ ከም ትኣምንን ክተዘንቱ ኢኻ።

እቲ ጠበቓኻ ናብቲ መርመራ-ዑቕባ ትገብረሉ ቦታ ሓቢሩካ ኪኸይድ እዩ። እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ውን እንተ ደሊኻ ኣሰንዩካ ናብኡ ኪኸይድ ይኽእል’ዩ። ሓደ ሰራሕተኛ ”ሚግራሾንስቨርከት”፡ ነቲ ኣብ መርመራ-ዑቕባ ዚግበር ቃለ-ምልልስ እናኣካየደ፥ ነቲ ንስኻ ትብሎ ነገራት ኣብ መዝገብ (ፕሮቶኮል) ከስፍሮ እዩ። ገለ እዋን ውን፡ ኣብቲ ዚግበር መርመራ-ዑቕባ፥ ክልተ ናይ “ሚግራሾንስቨርከት” ሰራሕተኛታት ኪህልዉ ይኽእሉ እዮም። እቲ ሓደ ሕቶታት ዘቕርብ፡ እቲ ካልኣይ ድማ መዝጋቢ ናይቲ ቃለ-ምልልስ ይኸውን ማለት’ዩ። ንሓድሕድኩም ክትረዳድኡ መታን ክትክእሉ ድማ፥ ሓደ ተርጓሚ ኣብ መንጎኹም ኪህሉ እዩ። እቲ ተርጓማይ ኣብቲ ክፍሊ ምሳኻትኩም ኮፍ ኪብል’ዩ ወይ ድማ ብቴሌፎን ወይ ብቪድዮ መራኸቢ ውን ኣብኡ ኪሳተፍ ይኽእል’ዩ።

ንኽትዛረበሎም ከበድቲ ዝኾኑ ነገራት

እቲ መርመራ-ዑቕባ፡ ኣብ መንጎ ክልተን - ሰለስተን ሰዓታት ኪወስድ ይኽእል እዩ። ንስኻ(ኺ) ውን ንኽትዛረበሎም ከበድቲ ወይ ኣጻገምቲ ኪኾኑ ዚኽእሉ ሕቶታት ከጋጥሙኻ እዮም። ን”ሚግራሾንስቨርከት” ሓቂ ዝኾነ ነገራት ክትነግሮም ኣዝዩ ኣገዳሲ ነገር’ዩ፥ ዋላ’ኳ ንምዝራቡ ኣጻጋሚ እንተ ኾነ። እንተደኣ ዕረፍቲ ዘድልየካ ኮይኑ፥ ዕረፍቲ የድልየኒ’ዩ ኢልካ ሕተት።

”ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘቕረብካዮ ምኽንያት ኪምርምር ከሎ፥ እቲ ፈጻሚ-ጉዳይ፡ ነቲ መጽናዕቲ ናይ ጉዳይካ፡ ምስ ዕድሜኻ፡ ብስለትካን ጥዕናኻን ከዛምዶ ክፍትን ይግባእ። ሓደ ሕቶ እንተ ዘይተረዲኡካ፥ ኣይተረድኣንን በል። ነቲ እቲ ተርጓማይ ዝብሎ ነገራት እንተ ዘይተረዲኡካ ውን፥ ኣይርድኣንን’ዩ ዘሎ ኢልካ ምዝራብ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ።

ኣብቲ መርመራ-ዑቕባኻ ዚግበረሉ መጽናዕቲ፡ ብዛዕባ መንነትካ፡ ወለድኻን፡ ብዛዕባ እቲ ኣብ ሃገርካ ዘጋጠመካ ነገራት፥ ከምኡ ውን ከመይ ጌርካ ናብ ሽወደን ከም ዝመጻእካን፥ ናብ ሃገርካ ክትምለስ እንተ ተገዲድካኸ፥ እንታይ ከጋጥመኒ’ዩ ኢልካ ከም ትእምንን ክትሐተት ኢኻ። እዞም ሕቶታት’ዚኦም ምናልባት ኣቐዲምካ ውን ሰሚዕካዮም ክትከውን ትኽእል ኢኻ፥ ሕጂ ግን ብ“ሚግራሾንስቨርከት” ካብቲ ኣቐዲሙ ዝተገብረልካ ቃለ-ምልልስ ዝነውሐ ጊዜ ተዋሂቡካ፥ ኣስፊሕካ ብዝርዝር ንምግላጽ ዕድል ክትረክብ ኢኻ። እቲ መርማሪ-ዑቕባ፡ መታን ነቲ ትዝረቦ ዘሎኻ መግለጺ ጽቡቕ ጌሩ ክርድኦ ኢሉ፥ ዝርዝራዊ መልሲ ንኽትህቦ ተወሳኺ ሕቶታት ከቕርበልካ ይኽእል እዩ። ንዅሎም እቶም ዚቐርቡልካ ሕቶታት፥ ብዝተኻእለ መጠን ሓቂ ጌርካ ክትዛረብ ፈትን። ተደጋጊሙ ሓደ ዓይነት ሕቶ ምስ ዚቐርበልካ፥ ጌጋ መሊሽካ ኔርካ ማለት ኣይኮነን። እንታይ ደኣ፡ እቲ መርማሪ-ዑቕባ ተወሳኺ መብርሂ ስለ ዝደልየን፥ ነቲ ትነግሮ ዘሎኻ ነገራት ብግቡእ ንኽርድኦ ስለ ዝደልን’ዩ።

ናቲ ዚግበረልካ መርመራ-ዑቕባ፡ መረጋገጺ ዚኾነካ ነገራት ምሳኻ ተማሊእካ ክትመጽእ ይግባእ። እዚ ድማ ንኣብነት፡ ናይ መንነት ወረቓቕቲ ከምኡ ውን ካልእ ነቲ ትዛረቦ ዘሎኻ ርጉጽ ምዃኑ ዘመሳኽር ነገራት ማለት’ዩ።

ብድሕሪ ናይ ዑቕባ-መርመራ

ብድሕሪ’ቲ ናይ ዑቕባ-መመራ ምጽጻሙ፥ እቲ መርማሪ-ዑቕባ፡ ነቲ ዝተመዝገበ ጸብጻብ (ፕሮቶኮል)፥ ናብቲ ጠበቓኻ ኪልእኮ እዩ። ሽዑ ድማ እቲ ጠበቓኻ፡ ነቲ ፕሮቶኮል ምሳኻን ምስቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ”ን ሓቢርኩም ክትሓልፍዎ ኢኹም። እንተ ደኣ ገለ ጌጋ ተረኺብዎ ወይ ውን እቲ መርማሪ-ዑቕባ ወይ እቲ ተርጓማይ ብጌጋ ተረዲእዎም ኣሎ ኢልካ ዝሓሰብካዮ ነገራት ምስ ዚህሉ፥ መታን እቲ ጌጋ ብኣግኡ ከሎ ኪእረም፥ እቲ ጠበቓኻ ብቕልጡፍ ን”ሚግራሾንስቨከት” ከፍልጥ ኣሎዎ። ከምኡ እንተ ዘይኮይኑ፥ ንዳሕራይ መዓልቲ እቲ ሓቂ እዚ’ዩ ኔሩ ኢልካ ንኽትገልጽ ከጸግመካ እዩ። ብተወሳኺ ውን፡ እንተ ደኣ ካልእ፡ ኣብቲ መርመራ-ዑቕባ ዘይበልካዮ ኣገዳሲ ነገር ምስ ትዝክር፥ ነቲ ጠበቓኻ ከም ትሕብሮ ግበር።

ውሳነ

“ሚግራሾንስቨርከት”፡ ነቲ ኵሉ ዝበልካዮን ነቲ ዘቕረብካዮን ሰነዳትን ብድሕሪ ምጽናዕ - ከምኡ ውን ነቲ ኣብ ሃገርካ ዘሎ ኵነታት ኣብ ግምት ብምእታው፥ ንስኻ ኣብ ሽወደን ዑቕባ ኪወሃበካ ዚኽእል እንተ ኾይኑ፥ ውሳነ ከሕልፍ እዩ። ብድሕሪኡ ድማ፡ ምስቲ ኣብ ሽወደን ዑቕባ ኪረክብ ዚግብኦ መን’ዩ? ዚብል ኣብ ሕጊ ሰፊሩ ዘሎ ትሕዝቶ ከነጻጽሮ እዩ።

”ሚግራሾንስቨርከት” ብዛዕባ ዘእተኻዮ ናይ ዑቕባ ምልክታ ውሳነ ምስ ወሰደ፥ ንስኻን እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪን” (gode man) ኣብ ዝተጸዋዕኩምሉ ኣኼባ ወይ ውን ብቤት ቡስጣ ጌሩ መልእኽቲ ብምስዳድ ኪሕብረካ እዩ። ዋላ’ኳ እቲ ውሳነ ብቤት ቡስጣ እንተ ተላእከልካ ውን፥ ንስኻን እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪን (gode man)፥ ናብቲ ”ፈጻሚ-ጉዳያት” (handläggaren) ዚጽውዖ ኣኼባ ተረኺብኩም፥ መብርሂ ናይቲ ውሳነን ብድሕሪኡ ውን እንታይ ከም ዘጋጥምን ሓበሬታ ኪወሃበኩም እዩ። እቲ ውሳነ ብቛንቋ ሽወደን’ዩ ዚጸሓፍ፥ ይኹን እምበር፡ እቲ ኣብ ኣሃዱ መቐበል ስደተኛታት ዘሎ “ፈጻሚ-ጉዳይ” ብሓገዝ ናይ ተርጓማይ ጌሩ እንታይ ምዃኑ ኪገልጸልኩም እዩ።

እቲ ብዛዕባ’ቲ ውሳነ መግለጺ ዚህበኩም ”ፈጻሚ-ጉዳይ”፥ ንሱ እቲ ቃለ-ምልልስ ዝገበረልኩምን፥ እቲ ነቲ ውሳነ’ቲ ዘሕለፈን ሰብ፥ ሓደ ከይከውን ይኽእል እዩ። ኵሉ ጊዜ ነቲ ውሳነ ዘሕልፍዎ፡ ክልተ ሰባት ብሕብረት ኮይኖም እዮም። ከምኡ ንገብረሉ ምኽንያት ድማ፡ እቲ ዚውሰድ ውሳነ ቅኑዕ መታን ኪኸውን ንምርግጋጽ ተባሂሉ እዩ። እቶም ኣብ “ሚግራሾንስቨርከት” ዘሎዉ “ፈጸምቲ-ጉዳያት”፥ ከከምቲ ንሳቶም ዚደልይዎ ኪውስኑ ዘይኮነስ፥ ነቲ ሕጊ ተኸቲሎም ውሳነ ኪህቡ ይግባእ።

እወ ወይ ኣይፋል

ነቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ፥ እወ ዚብል መልሲ እንተ ረኺብካ፥ መንበሪ ፍቓድ ይወሃበካ፡ ኣብ ሽወደን ንምጽናሕ ድማ መሰል ኪህልወካ እዩ።

ነቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ ኣይፋል ዚብል መልሲ እተ ረኺቡ፥ እቲ ምልክታኻ ተነጺጉ ኣሎ ማለት እዩ።

መን ዑቕባ ክረክብ ይፍቀደሉ?

መን ዑቕባ ንምርካብ ከም ዚፍቀደሉ፥ ኣብ ሕጊ ሽወደን ሰፊሩ ይርከብ። “ሚግራሾንስቨርከት” ነቶም ንስኻ ዘቕረብካዮም ምኽንያት፥ ዑቕባ ከውህቡ ዚኽእሉ እንተ ኾይኖም፡ ይምርም። መንበሪ ፍቓድ ኪወሃበካ ዚኽእል፥ እንተ ደኣ “ስደተኛ” (flykting) ዄንካ ወይ ውን “ከም ኣማራጺ ዑቕባ ዘድልዮ ሰብ” (alternativt skyddsbehövande) እንተ ተቖጺርካ ወይ ውን ብኻልእ ምኽንያት ምጽናሕ ዘድልየካ ምስ ዚኸውን እዩ።

ስደተኛ

ብመሰረት መግለጺ ዋዕላ ሕቡራት መንግስታት ”FN:s flyktingkonvention” ከምኡ ውን ሕጊ ሽወደን ስደተኛ ክትበሃል ትኽእል፥ እንተ ደኣ በዞም ዚስዕቡ ምኽንያታት ሓሳረ-መከራ ከይወርደካ ኣብ ስግኣት ኣሎኻ እዩ፡-

• ዘርኢ/ዓሌት
  – ንኣብነት ብምኽንያት’ቲ ዘሎካ ሕብሪ-ቆርበት
  
• ዜግነት
  – ንኣብነት ብምኽንያት ዜግነትካ፡ ቋንቋኻ ወይ ብሄርካ
  
• ሃይማኖት
  – ኣበየናይ ኣምላኽ ከም ትኣምን፥ ወይ ውን ኣማኒ ብዘይምዃንካ
  
• ፖለቲካዊ ርድኢት
  – ንኣብነት ሃገርካ ብኸመይ ክትመሓደር ከም ዘሎዋ ብዘሎካ ኣረኣእያ
  
• ጾታ
  – ወዲ ወይ ጓል ብምዃንካ
  
• ጾታዊ ዝምባለ
  - ንኣብነት ጓል ኴንኪ ኣዋልድ ተፍቅሪ ምስ ትኾኒ ወይ ወዲ ዄንካ ኣወዳት ተፍቅር ምስ ትኸውን
  
• ካብ ሓደ ዝተወሰነ ማሕበራዊ-ጕጅለ ምዃን
  – ገለ እዋናት፡ ህጻናት ከም ናይ ርእሶም ማሕበራዊ ጕጅለ ኪቑጸሩ ይኽእሉ እዮም።

ገለ እዋናት፡ እቶም ኣብ ሓደ ሃገር ኣብ ስልጣን ዘሎዉ ሰባት’ዮም፥ ንደቂ-ሰባት ሓሳረ-መከራ ብምጽጋብን ብምፍርራሕን፥ ካብ ዓዶም ከም ዚስደዱ ዚገብሩ። ይኹን እምበር፡ እቶም ሓሳረ-መከራ ኣጽጊቦም ተሰዲድካ ዑቕባ ንኽትሓትት ዚገብሩኻ ሰባት፥ ውልቀ-ሰባት ወይ ጕጀለታት ውን ኪኾኑ ይኽእሉ እዮም። እዚ ድማ፡ እቶም ሰበስልጣናት ናይ ሃገርካ (ንኣብነት ፖሊስ)፥ ንዓኻ ግዳይ ዝኾንካ ሰብ፡ ኪከላኸሉልካ ወይ ኪሕግዙኻ ምስ ዘይክእሉን ወይ ምስ ዘይደልዩን እዩ።

እቲ ከምዚ ዝኣመሰለ ሓሳረ-መከራ ኣሕሊፍካ ከይኣክል ድማ፥ ናብ ሃገርካ እንተ ተመሊስካ ውን፥ ከም ብሓድሽ ግዳይ ናይ ዝገደደ ሓሳረ-መከራ ንኽትከውን ተኽእሎ ምስ ዚህሉ እዩ። በዚ ምኽንያት’ዚ ድማ እዩ፥ እቲ ናይ ”ሚግራሾንስቨርከት” መርማሪ-ዑቕባ፥ ንስኻ ናብ ሃገርካ እንተ ተመሊስካ፡ እንታይ ከጋጥመኒ ይኽእል ኢልካ ትኣምን? እናበለ ዝሓተካ።

ከም ስደተኛ እንተ ደኣ ተቖጺርካ፡ መንበሪ-ፍቓድ ን3 ዓመት ይወሃበካ።

ከም ኣማራጺ ዑቕባ ዘድልዮ ሰብ

ከምቲ ኣብ ሕጊ ሽወደን ሰፊሩ ዘሎ፥ ገለ እዋናት፡ ናብ ሃገርካ ኽትምለስ እንተ ደኣ ፍርሒ ዚስምዓካ ኾይኑ፥ ዋላ’ኳ ብመሰረት እዞም ኣብ ላዕሊ ተገሊጾም ዘሎዉ ነጥቢታት ከም ስደተኛ እንተ ዘይተቖጸርካ፥ ኣብ ሽወደን ዑቕባ ክትቅበል ትኽእል ኢኻ።

ኣብ ከምዚ ኵነታት ድማ ንስኻ፡ እንተ ደኣ ኣብ ሃገርካ ማእሰርቲ፡ መውቃዕቲ፡ ናይ ሞት ፍርዲ ወይ ውን ዘይሰብኣዊን ኣዋራዲን ዝኾነ ኣተሓሕዛ ንኺግበረልካ ኣብ ሓደጋ ኣሊኻ፥ ከም ኣማራጺ ዑቕባ ዘድልዮ ሰብ ተባሂልካ ኢኻ ትጽዋዕ። ከም ኣማራጺ ዑቕባ ዘድልዮ ሰብ መንበሪ-ፍቓድ ውን ኪወሃበካ ይኽእል እዩ፥ እንተ ደኣ ኣብ ሃገርካ ዝተወልዐ ጽዕጹዕ ኲናት ኣልዩ፥ እሞ ኣብኡ እንተ ጸኒሕካ ድማ ንኽትቅተለሉ ትኽእል ሓደጋ ምስ ዚህሉ እዩ።

እቲ ከም ኣማራጺ ዑቕባ ዘድልዮ ሰብ ኮይኑ ዝተቖጽረ ድማ፥ ን13 ኣዋርሕ መንበሪ-ፍቓድ ይወሃቦ።

መንበሪ-ፍቓድ ብኻልእ ምኽንያታት

ሓደ ሓታቲ ዑቕባ ብኻልእ ምኽንያት ውን መንበሪ ፍቓድ ኪወሃቦ ይኽእል እዩ፤ ዋላ’ካ እቲ ሰብ’ቲ (እታ ሰብ’ቲኣ) ነቶም ከም ”ስደተኛ” ሰብ ወይ ”ከም ኣማራጺ ዑቕባ ዘድልዮ ሰብ” ንኽትቁጸር ብሕጊ ዚጥለቡ መግለጺታት ዘየማልእ እንተኾነ። እዚ ከም’ዚ ግን፡ ልሙድ ዘይኮነ ግን ድማ፡ ኣብ ሓደ ፍሉይ ናይ ህይወት ኵነታት ምስ ትርከብ፥ ንኣብነት ንስኻ ብዝጽኑዕ ዝሓመምካ ወይ ውን እቲ ኣብ ሃገርካ ዘሎ ሃለዋት ኣዝዩ ኣጻጋሚ ኵነታት ምስ ዚኸውን እዩ።

መንበሪ-ፍቓድ እንተ ተዋሂቡካ

መንበሪ ፍቓድ ምርካብ ማለት፥ ነቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ፥ እወ ዚብል መልሲ ረኺብካ ኣሎኻ ማለት’ዩ። ኣብ ሽወደን ንምጽናሕ ድማ፡ ፍቓድ ረኺብካ ኣሎኻ። መንበሪ-ፍቓድ እንተ ተዋሂቡካ፥ ንስኻን እቲ ናትካ “ብዓል-ሕድሪ”ን (god man) ናብ ኣኼባ ንኽትርከቡ፥ ካብቲ “ኣሃዱ ምምሕዳር መቐበል ስደተኛታት” (mottagningsenheten) መጻዋዕታ ኪልኣኸልኩም ኢዩ። ኣብቲ ዚግበር ኣኼባ፡ እቲ ፈጻሚ-ጉዳይ ኣብቲ ውሳነ እንታይ ሰፊሩ ከም ዘሎን፥ ስለምንታይ መንበሪ-ፍቓድ ተዋሂቡካ ከም ዘሎን፥ መብርሂ ኪህብኹም እዮም። ብድሕሪኡ ውን እንታይ ኪፍጸም ምዃኑ ኪሕብረኩም እዩ።

ውሳነ ብድሕሪ ምርካብካ

መንበሪ-ፍቓድ ምስ ረኸብካ፡ ንስኻን እቲ ናትካ “ብዓል-ሕድሪን” (god man)፡ ናብ ”ቤትስልጣን ኣታዊ ግብሪ” (Skatteverket) ኬድኩም ኣብ ህዛባዊ-መዝገብ ከም ትምዝገብ ክትገብሩ ይግባእ። እዚ ማለት ድማ ንኣባነት፥ ኣርባዕተ ቁጽሪ ዘሎዎ “መለለዪ-ቁጽሪ” (ፐርሾን-ኑመር) ኪወሃበካ እዩ።

ሓደ ወርሒ ብድሕሪ’ቲ መንበሪ-ፍቓድ ምቕባልካ፥ ካብ ምምሕዳር ”ሚግራሾንስቨርከት” ከም ትወጽእ ይግበር። ሽዑ ድማ፡ እቲ ዚወሃበካ ዝነበረ ”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ” ይቋረጽ፥ እቲ ናይ ባንክ ሕሳብ ካርድኻ ድማ ካብ ምስራሕ ደው የብል። እንተ ደኣ ኣብቲ ናይ ባንክ ሕሳብካ ገንዘብ ኣድልዩካ ኮይኑ፥ ካብ ምምሕዳር “ሚግራሾን” ከይተሳናበትካ ከሎኻ፥ እቲ ናይ ባንክ ሕሳብ ካርድኻ ውን ከይተዓጸወ ከሎ፥ ቀልጢፍካ ነቲ ገንዘብ ክተውጽኦ ኣገዳሲ እዩ። እቲ ናይ ዑቕባ ምሕታትካ ጉዳይ ኣብቂዑ ኣሎ ማለት’ዩ። ካብኡ ንንዮ ግን፡ እቲ ንስኻ ትቕመጠሉ ዘሎኻ ኮሙን (ቀበሌ)፥ ንሱ እዩ ምሉእ-ብምሉእ ነቲ ናትካ ሓላፍነት ዚወስድ። እታ ናትካ “ጸሓፊት ማሕበራዊ ጉዳያት” (socialsekreterare)፥ ካብኡ ንንዮ እንታይ ከጋጥም ምዃኑ ንሳ ክተዘንትወልካ እያ።

ተዋሂቡኒ ዘሎ መንበሪ-ፍቓድ ንኽንደይ ጊዜ ዘገልግል’ዩ?

መብዛሕትኦም ዑቕባ ዝሓተቱ ሰባት፥ ብጊዜ ዝተደረተ መንበሪ-ፍቓድ’ዩ ዚወሃቦም። እዚ ማለት ድማ፡ ንስኻ ኣብ ሽወደን ንዝተወሰነ ጊዜ ኢኻ ትጸንሕ። ብዙሕ ጊዜ እቲ ውሳነ፡ ን13 ኣዋርሕ ወይ 3 ዓመታት እዩ። እቲ መንበሪ-ፍቓድካ ምስ ወደቐ፥ ንኽናውሓልካ ምልክታ ክተቕርብ ትኽእል ኢኻ። ሽዑ ውን እንተ ኾነ፥ ዑቕባ ዘድልየካ ኮይኑ ምስ ዚርከብ፥ ንኽልተ ወይ ንሰለስተ ዓመታት መንበሪ ፍቓድ ይወሃበካ።

እንተ ደኣ ዕድሜኻ ኣብ መንጎ 17ን 24ን ዓመት ኮይኑ፥ እሞ ኣብ 2ይ ድረጃ ቤትትምህርቲ (ጂምናስየት) ትኸይድ ምስ ትህሉ፥ መታን ነቲ ጀሚርካዮ ዘሎኻ ናይ “ጂምናስየት” ትምህርትኻ ንኽትውድእ፥ ኣብ ገለ ኵነታት ንንውሕ ዝበለ ጊዜ መንበሪ-ፍቓድ ኪወሃበካ ይኽእል እዩ።

ቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ

ንሰለስተ ዓመት መንበሪ-ፍቓድ ተቐቢልካ ምስ ጸናሕካ፥ ምስቲ ተቕርቦ ናይ ምንዋሕ ምልክታ ብምትሕሓዝ፥ ንቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ ውን ክተመልክት ትኽእል ኢኻ። ዕድሜኻ 15 ዓመት ወይ ልዕሊኡ ምስ ዚኸውን፥ ቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ ንምርካብ፥ ስነ-ስርዓት ዘሎዎ ህይወት ክትነብር ዝጸናሕካ ሰብ ክትከውን ኣሎካ። ንስኻ ንኣብነት፡ ገበን ዝፈጸምካ ሰብ ምስ ትኸውን፥ እቲ ቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ ኪንጸግ ይኽእል እዩ። ንቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ ምልክታ ኣብ ተቕርበሉ እዋን፥ ዕድሜኻ 18 ዓመት ወይ ልዕሊኡ ምስ ዚኸውን፥ ንስኻ ስራሕ ዘሎካን - ነፍስኻ ውን ባዕልኻ ክተመሓድር ትኽእልን ሰብ ክትከውን ይግባእ።

ነዞም ጠለባት ናይ ቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ እዚኦም ዘይተማልእ ምስ ትኸውን፥ እቲ መንበሪ-ፍቓድካ ግን ክናውሓልካ ይኽእል’ዩ፥ እንተደኣ ሽዑ ውን ዑቕባ ዘድልየካ ሰብ ምስ ትኸውን።

እንተ ደኣ ነቲ ነፍስኻ ባዕልኻ ናይ ምምሕዳርን - ነቲ ብስነ-ስርዓት ናይ ምንባርን ጠለባት ብዘይ ምምላእካ ምኽንያት፥ ”ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ቀዋሚ መንበሪ-ፍቓድ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ ነጺግዎ፥ ነቲ ውሳነ ይግባይ ክትብለሉ ትኽእል ኢኻ።

ስድራ ቤታዊ ዳግመ -ምትእኽኻብ

መንበሪ ፍቓድ እንተ ደኣ ረኺብካ፥ ኣብ ገለ ኵነታት ወለድኻ ውን ምሳኻ ናብ ሽወደን መጺኦም ክተኣኻኸቡ ይኽእሉ እዮም። እቲ መንበሪ-ፍቓድ ተዋሂቡካ ከም ዘሎ ዚሕብረካ ”ፈጻሚ-ጉዳይ”፥ ብኸመይ ከም ዚግበር ብዛዕብኡ ዝበለጸ ኪሕብረካ ይኽእል እዩ።

ዘቕረብካዮ ምልክታ እንተ ተነጺጉ

ተነጺጉ ማለት፡ ነቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘቕረብካዮ ምልክታ ኣይፋል ዚብል መልሲ ተዋሂቡዎ ኣሎ ማለት’ዩ። ጉዳይካ እንተ ደኣ ተነጺጉ፡ ክልተ ምርጫ እዩ ዘሎካ። ሽዑ ንስኻትኩም ኣብ ሽወደን ንኽትጸንሑ ኣይፍቀደልኩምን እዩ። እቲ ሓደ ኣማራጺ፡ ነቲ ውሳነ ተቐቢልካ ካብ ሃገር ሽወደን ክትወጽእ፥ እቲ ካልኣይ ድማ፡ ናይ ይግባይ ጥርዓን ናብ “ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨርከት” ምቕራብ እዩ።

ምንጻግ ናይ ጉዳይ

እቲ ምልክታኻ እንተ ተነጺጉ፡ “ሚግራሾንስቨርከት” ንስኻ ኣብ ሽወደን ዑቕባ ንኽትረክብ እኹል ዝኾነ ምኽንያት ከም ዘይብልካ ጌሩ ተረዲእዎ ኣሎ ማለት’ዩ። ሽዑ ንስኻን እቲ ናትካ “ብዓል-ሕድሪ”ን (god man)፥ ናብ ሓደ ኣኼባ ተጸዊዕኩም፥ ስለምንታይ ጉዳይካ ተነጺጉ ከም ዘሎን፥ ብዛዕባ’ቶም ብድሕሪኡ ከጋጥሙ ዚኽእሉ ነገራትን፡ መግለጺ ኪህበኩም እዩ።

ነቲ ዝተዋህበካ ውሳነ ኣሜን ኢልካ ምቕባል

ነቲ ዝተዋህበካ ውሳነ ኣሜን ኢልኻ እንተ ተቐቢልካዮ፥ ኣብ ሓደ ወረቐት ይግባይ ክትብል ከም ዘይትደሊ ክትፍርም ኢኻ። ነቲ ዝተዋህበካ ውሳነ ምስ ተቐበልካዮ፥ ናብ ሃገርካ ንምምላስ መታን ክትዳሎ፥ ካብ ’ሚግራሾንስቨርከት” ሓገዝ ኪግበረልካ እዩ።

ይግባይ ምባል

ነቲ ብ”ሚግራሾንስንቨርከት” ዝተዋህበካ ውሳነ እንተ ደኣ ዘይተሰማሚዕካሉ፥ ይግባይ ክትብል ትኽእል ኢኻ። ይግባይ ንኽትብል ድማ፡ ንስኻን እቲ ናትካ “ብዓል-ሕድሪ”ን (god man)፥ ናብ “ሚግራሾንስቨርከት” ደብዳበ ጽሒፍኩም፥ እቲ ተወሲዱ ዘሎ ውሳነ ስለምንታይ ጌጋ ከም ዝኾነን፥ ቤት ፍርዲ ድማ ነቲ ውሳነ’ቲ ንኪቕይሮን ክትገልጹ ኢኹም። ጠበቓ ተመዲቡልካ እንተ ደኣ ኔሩ፥ ነቲ ናይ ይግባይ ጥርዓን ንኽትጽሕፍ (ንሳ)ንሱ ኪሕግዘካ ይኽእል’ዩ። ነቲ ናይ ይግባይ ደብዳበ ንኽተእቱ፥ ክንደይ ዚኣክል ጊዜ ተዋሂቡካ ከም ዘሎ፥ ኣብቲ ውሳነ ዝተጻሕፈሉ ሰነድ ክትረኽቦ ኢኻ።

“ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ዝልኣኽካዮ ናይ ይግባይ ደብዳበኻ ኣንቢቡ፤ እቲ ውሳነ ዚቕየር እንተ ኾይኑ፡ ናቱ ገምጋም ኪገብር እዩ። እንተ ደኣ “ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ውሳነ ንኪቕይሮ ምኽንያት ኣሎ ኢሉ ዘይሓሲቡ፥ ናይ ይግባይ ጥርዓንካ ናብ “ቤት ሚግራሾንስቨርከት” ኪልእኮ እዩ። “ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨከት” ድማ፡ ነቲ ናይ ይግባይ ጥርዓንካ ኪርእዮ እዩ። “ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨርከት” እንተ ደኣ ነቲ ናይ ይግባይ ጥርዓንካ ተቐቢልዎ፤ ”ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ውሳነ ኪቕይሮ እዩ። ሽዑ ድማ ኣብ ሽወደን ክትጸንሕ ኪፍቀደልካ እዩ።

“ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨርከት” እንተ ደኣ ነቲ ናይ ይግባይ ጥርዓንካ ነጺግዎ፥ እቲ ብ”ሚግራሾንስቨርከት” ኣቐዲሙ ዝሓለፈ ውሳነ ቅኑዕ ኔሩ ኢሉ ኣሚኑ ኣሎ ማለት’ዩ። ሽዑ ድማ፡ ናብ “ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨርከት” ይግባይ ክትብል ትኽእል ኢኻ። እንተ ኾነ ግን፡ እዚ “ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨርከት”፥ ንጥርዓን ናይ ገለ ፍሉያት ጉዳያት ጥራይ ዚርኢ ቤት ፍርዲ ኮይኑ፥ ነቲ ጉዳይ ከልዕሎ ዚኽእል፥ ኣብ ምትርጓም ናይቲ ሕጊ ዘይንጹርነት ምስ ዚርከብ ጥራይ እዩ። “ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ናትካ ጉዳይ ከም ብሓድሽ ንኸይልዓል እንተ ደኣ ወሲኑ፥ ካብኡ ንንዮ ቀጺልካ ይግባይ ክትብል ኣይትኽእልን ኢኻ ማለት’ዩ። እቲ ብ”ሚግራሾንስቨርከት” ዝተወስደ ውሳነ ድማ ከገልግል ይጅምር። እዚ ማለት ድማ፡ እቲ ውሳነ ጸኒዑ ኣብ ግብሪ ይውዕል ማለት’ዩ።

ንስኻ ኣብ ዝኾነ ጊዜ ነቲ ኣእቲኻዮ ዘሎካ ናይ ይግባይ ጥርዓን ኪትስሕቦ፥ ኣብ ክንድኡ ድማ፡ ሕራይ ኢልካ ናብ ሃገርካ ክትምለስ ትኽእል ኢኻ። ከምኡ እንተ ደኣ ጌርካ፡ ካብ “ሚግራሾንስቨርከት” ናይ መምለሲኻ ሓገዝ ኪግበረልካ ይኽእል እዩ።

ናብ ሃገርካ ምምላስ

እቲ ዑቕባ ንምርካብ ዘእተኻዮ ምልክታ እንተ ተነጺጉ፥ ናብ ሃገርካ ንኽትምለስ ምድላው ክትገብር ኣሎካ። እንተ ደኣ ተሓባቢርካ፡ ካብ ”ሚግራሾንስቨርከት” ናይ መምለሲኻ ሓገዝ ኪግበረልካ እዩ።
”ሚግራሾንስቨርከት” ንስኻ ናብ ሃገርካ ንኽትምለስ እንታይ ምግባር ከም ዘድሊ ንምዝርራብ፥ ናብ ብዙሓት ኣኼባታት መጸዋዕታት ኪልእከልካ እዩ። ንስኻ ምትሕብባር ክሳብ ዝገበርካ፥ ነቲ ናብ ሃገርካ ንምምላስ ትገብሮ ምድላዋት፥ “ሚግራሾንስቨከት” ዘድሊ ሓገዛት ኪግበረልካ እዩ። እንተ ደኣ ምትሕብባር ዘይኣርኢኻ ግን፥ “ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ጉዳይካ ናብ “ቤትስልጣን ፖሊስ” ከሕልፎ እዩ።

ንስኻ ኣብቲ ካብ ሽወደን ትወጸሉ ጊዜ፥ ዕድሜኻ ትሕቲ 18 ዓመት ምስ ዚኸውን፥ ናብ ሃገርካ ምስ ተመለስካ ሓደ ዚቕበለካ ሰብ ኪህሉ ይግባእ እዩ። እዚ ድማ፡ ወለድኻ ወይ ኣዝማድካ ወይ ውን እቲ ዚቕበለካ ሰብ፥ ካብ ሓደ ወለዲ ንዘይብሎም ቆልዑ ዘመሓድር ቤትስልጣን ዝመጸ ወኪል ኪኸውን ይኽእል እዩ። ሰራሕተኛታት “ሚግራሾንስቨርከት” ምሳኻ ከሰንዩኻ እዮም፥ ኣብኡ ምስ በጻሕኩም ድማ፡ ኣብቲ መዕረፍ ነፈርቲ ሓደ ሰብ ከም ዚቕበለካ ኪገብሩ እዮም።

እንተ ደኣ ወለድኻ፡ ኣብ ሃገርኩም ዘይኮነስ፡ ኣብ ካልእ ውሑስ ዝኾነ ሃገር ዚነብሩ ኮይኖም፥ ምስኣቶም ዳግም ንኽትሕወስ ውን ”ሚግራሾንስቨርከት” ኪሕግዘካ ኪፍትን ይኽእል እዩ።

”ሚግራሾንስቨርከት” ሓገዝ ኪገብረልካ እዩ

ዋላ’ኳ ነቲ ውሳነ እንተ ዘይፈተኻዮ፥ ካብ ሃገር ሽወደን ክትወጽእ’ዩ ዘሎካ። እንተ ደኣ ነቲ ውሳነ ተቐቢልካ ባዕልኻ ንኽትምለስ ሕራይ ኢልካ፥ “ሚግራሾንስቨርከት” ኣብ ምድላው ናይቲ መገሻኻ ሓገዝ ኪገብረልካ እዩ። ንኣብነት፡ ኣብቲ ቲከት ምድላው፡ ፓስፖርት ምድላው ከምኡ ውን ምስቶም ኣብ ሃገርካ ዘሎዉ ኣዝማድካ ርክብ ንምግባር ኪኸውን ይኽእል እዩ።

ኣብ ገለ ኵነታት፡ ሓገዝ ገንዘብ ንምርካብ ውን ክትሓትት ወይ ውን ምስ ተመለስካ ብዝቐለለ ኣብቲ ሕብረተሰብ ንኽትወሃሃድ ዚሕግዘካ ካልእ ዓይነት ደገፍ ንኺግበረልካ ክትሓትት ትኽእል ኢኻ።

ነቲ ዝሓለፈ ውሳነ ምስ ዘይትስዕብዎ

“ሚግራሾንስቨርከት” ኣብቲ ናይ መገሻኻ ምድላው ኪሕግዘካ ዚኽእል፥ እንተ ደኣ ባዕልኻ ካብ ሽወደን ንምውጻእ ተሰማሚዕካ ጥራይ እዩ። እንተ ደኣ ናብቶም ”ሚግራሾንስቨርከት” ዝገብረልካ መጸዋዕታታት ዘይተረኺብካ፥ እንተ ደኣ ተሓቢእካ ወይ ውን ብኻልእ ኣገባብ ንኽትምለስ ከም ዘይትደሊ ኣርኢኻ፥ “ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ጉዳይካ ናብ ቤትስልጣን ፖሊስ ከሕልፎ እዩ። እዚ ማለት ድማ፡ ንስኻ ነቲ ውሳነ ተገዲድካ ከም ትስዕቦን፥ ካብ ሃገር ሽወደን ድማ ከም ትወጽእን ንምግባር ሓላፍነት ዚወስድ፥ እቲ ቤትስልጣን ፖሊስ ኪኸውን’ዩ። ዕድሜኻ 18 ዓመት ዝመላእካ ምስ ትኸውን፥ እቲ ሓገዝ ገንዘብ ናይ ምቕባል መሰልካ ከቋርጽ እዩ፥ እንተ ደኣ ነቲ ውሳነ ዘይስዒብካዮ።

ሓደስቲ ፍጻሜታት ብድሕሪ ምንጻግ

ገለ እዋናት፡ ብድሕሪ’ቲ ውሳነ ምሕላፉ፡ ካብ ሃገር ሽወደን ንኸትወጽእ ዘየኽእል ኵነታት ከጋጥም ይኽእል እዩ። እዚ ድማ ንኣብነት፡ ብጽኑዕ ስለ ዝሓመምካ ክትገይሽ ምስ ዘይትኽእል ወይ ውን ሓደስቲ ናይ ዑቕባ መሕተቲ ምኽንያታት ምስ ዘጋጥሙ ወይ ውን ”ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ውሳነ’ቲ ከሕልፍ ከሎ ከይፈለጦ ዝጸንሐ ናይ ዑቕባ መሕተቲኻ መርትዖታት ምስ ዚርከብ እዩ። ከምኡ ዝኣመሰለ ነገር ምስ ዘጋጥም፥ ንስኻን እቲ ናትካ “ብዓል-ሕድሪ”ን (god man) ብጽሑፍ ጌርኩም” ን”ሚግራሾንስቨርከት” እንታይ ከም ዘጋጠመ ኪትገልጹሉ ኣሎኩም። ሽዑ ድማ ”ሚግራሾንስቨርከት”፡ እቶም ቀሪቦም ዘሎዉ ምኽንያታት፥ ነቲ ካብ ሃገር ናይ ምስጓጕኩም ጉዳይ ደው ንኸብሎ እኹል ምኽንያት እንተ ኾይኑ ይውስን።

ገለ እዋናት፡ መታን ”ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ሓድሽ ተፈጢሩ ዘሎ ኵነታት ንምጽናዕ ጊዜ ኪረክብ፥ እቲ ምስጓግ ንጊዚኡ ደው ከብሎ ይኽእል እዩ። እቲ ንግዚኡ ደው ከም ዚብል ምግባር ድማ ”ምዕጋት ውሳነ” (inhibition) ተባሂሉ ይጽዋዕ።

ናብ ሃገርኩም ንምምላስ ኣብ ትጽበዩሉ ጊዜ

ኣብ ሃገር ሽወደን ክሳብ ዝሃሎኻ፥ ናብ ቤትትምህርቲ ክትከይድን ክንክን-ሕማም ክትረክብን መንበሪ ገዛ ኪህልወካን መሰል ኣሎካ። ካብ ሃገር ሽወደን ክሳብ ትወጽእ ወይ 18 ዓመት ክሳብ ትመልእ ድማ፥ እቲ ናትካ “በዓል-ሕድሪ” (god man) ኪሕግዘካ እዩ።

ናትካ መሰላት

ኣብ ሽወደን ንስኻ፡ 18 ዓመት ክሳብ ትመልእ ከም ቆልዓ ኢኻ ትቝጸር። እቶም ዑቕባ ዝሓተቱ ቆልዑ፥ ከም ኵሎም ናይ ሽወደን ቆልዑ ሓደ ዓይነት መሰል ኣሎዎም።

እዚ ማለት ድማ ንኣብነት፥ ንስኻ ብውሕስነት ክትነብር፥ ናብ ቤትትምህርቲን ናብ ናጻ ጊዜን ክትከይድ መሰል ኣሎካ። ዘድልየካ ክንክን-ሕማምን ክንክን-ስኒን ክትረክብ መሰል ኣሎካ። ብዛዕባ ኣካላትካ ናይ ምውሳን መሰል ኣሎካ፥ ዝኾነ ሰብ ድማ፡ ጾታዊ ርክብ ንኽትገብር(ሪ) ወይ ንኽትምርዖ(ዓዊ) ከገድደካ(ኪ) ኣይክእልን እዩ። ዝኾነ ሰብ ኪወቕዓካ ወይ ከፈራርሓካ ኣይፍቀደሉን እዩ።

እቲ ስምምዕ ሕቡራት ሃገራት (FN:s konvention) መሰል ናይ ሕጻናት፥ ኣብ ሽወደን ከም ሕጊ ተጌሩ’ዩ ዚውሰድ። ኣብኡ ድማ፡ ኵሎም ቆልዑ እንታይ መሰላት ከም ዘሎዎም ተዘርዚሩ ይርከብ’ዩ። ገለ ካብቶም ኣዝዮም ኣገደስቲ ሕጊታት ናይቲ ውዕል ሕጻናት፥ እዞም ዚስዕቡ እዮም፡-

• ኵሎም ቆልዑ ናይ ምንባርን ናይ ምምዕባልን መሰል ኣሎዎም
  
• እቲ ንቖልዓ ብዝበለጸ ዘርብሕ - ንሱ ኣገዳሲ ኪኸውን ኣሎዎ
  
• ቆልዑ ናታቶም ሓሳባት ከቕርቡ መሰል ኣሎዎም
  
• ኵሎም ቆልዑ ሓደ ዓይነት መሰላት ኣሎዎም

እቶም ናትካ ሓላፍነት ዘሎዎም ሰባት፡ ንዓኻ ውን ኪጸልወካ ዚኽእል ውሳነ ኣብ ዚወስዱሉ ጊዜ፥ ንስኻ እንታይ ከም ትደሊን - ብዛዕባ’ቲ ንዓኻ ጽቡቕ ዝኾነ ነገር ኪሓስቡን ይግብኦም እዩ። ንስኻ ሓሳባትካ ክትገልጽን፡ እቲ ትብሎ ድማ ኪስማዕን መሰል ኣሎካ’ዩ። ይኹን እምበር፡ ኵሉ ጊዜ እቲ ንስኻ ትደልዮ ነገር ጥራይ ኪፍጸም እዩ ማለት ኣይኮነን።

ፍሉይ ደገፍ ንምርካብ መሰል ኣሎካ

ብዘይ ወለዲ መጺኦም ዑቕባ ዝሓትቱ ቆልዑ፥ በይኖም መጻእቲ ቆልዑ ተባሂሎም ውን ይጽውዑ እዮም ”ensamkommande barn”፥ ንሳቶም ፍሉይ ሓገዝ ኪረኽቡ መሰል ኣሎዎም’ዩ። እቲ ኣብቲ ትቕመጠሉ ኮሙን (ቀበሌ) ዚርከብ ”ቤትስልጣን ማሕበራዊ ጉዳያት” (socialtjänsten) እዩ፥ ንስኻ ዚሰማምዓካ ቤት ክትረክብን ካልእ ዘድልዩኻ ነገራት ከም ዚህልወካን ዚገብር። ንስኻ ብተወሳኺ፡ ኣብቲ ወለድኻ ዘየሎዉሉ ጊዜ፡ ኣብ ክንድኦም ኮይኑ ዚዛረበልካ ሓደ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ዝኾነ ሰብ፥ ከም ዚዳለወልካ ይግበር። እንተ ደኣ ምስ ሓደ ወላዲኻ ዘይኮነ ሰብ፡ ምስኡ ሓቢርካ ናብ ሽወደን ዝመጻእካ ዓቢ ሰብ ምስ ዚህሉ ውን፥ እዚ ሓገዝ’ዚ ኪግበረልካ መሰል ኣሎካ እዩ።

18 ዓመት ምስ መላእካ

18 ዓመት ምስ መላእካ፡ ከም በጽሒ (ዓቢ ሰብ) ሰብ ስለ ትቝጸር፥ ከም ናይ ሓደ ቆልዓ ሓለዋን ደገፍን ናይ ምርካብ መሰል የብልካን።

እቶም ትራኸቦም ሰባትን - ኣብያተ-ስልጣንን

ንስኻ፡ ምስ ብዙሓት ነንበይኖም፡ ብዛዕባ ንዓኻ ዘድልዩኻ ነገራት ወይ ዚምልከቱኻ ጉዳያት ሓላፍነት ዚወስዱ ሰበ-ስልጣንን ዓበይቲ ሰባትን ክትራኸብ ኢኻ። እቶም ሰበ-ስልጣን፡ ሕብረተሰብ ሽወደን ንሕጊ ተኸቲሉ ይሰርሕ ምህላዉ ዚቆጻጸሩ መንግስታዊ ምምሕዳር’ዮም። ገለ ካብቶም ብቐጻሊ ተደጋጋሚ ርክብ ዚህልወካ ኣብያተ-ስልጣን፥ ንኣብነት ”ሚግራሾንስቨርከት”ን (Migrationsverket) ”ቤትስልጣን ማሕበራዊ ጉዳያት”ን (socialtjänsten) እዮም።

ሚግራሾንስቨርከት

ካብቶም ”ሚግራሾንስቨርከት” ሓላፍነት ዚወስደሎም ጉዳያት፡ እዞም ዚስዕቡ እዮም፡-

• ነቲ ዘቕረብካዮ ምልክታ ኣጽኒዑ፥ ዑቕባ ክትረክብን መንበሪ-ፍቓድ ኪወሃበካን መሰል ዘሎካ ምዃኑን ሓላፍነት ወሲዱ ዚውስን፥ እዚ ቤትስልጣን’ዚ እዩ።
  
• ምልክታ ንኽተቕርብ ሓገዝ ንዚገብረልካ ጠበቓ ዘዳልወልካ
  
• ገንዘብ ዘይብልካ ምስ ትኸውን ሓገዝ ገንዘብ ዚገብረልካ
  
• ኣየናይ ኮሙን (ቀበሌ)፡ ነቲ ናትካ ናይ ገዛን ቤትትምህርቲን ከምኡ ውን ናይ ”ብዓል-ሕድሪ”ን ሓላፍነት ዚወስድ መን ምዃኑ ዚምድበልካ
  
• ዚክኣል እንተ ኾይኑ ውን፡ ምስ ወለድኻ ንኽትራኸብ ዚሕግዘካ
  
• ንኽትጸንሕ እንተ ዘይተፈቒዱካ ድማ፥ ካብ ሽወደን ንኽትውጽእ ሓገዝ ዚገብረልካ እዚ ቤትስልጣን’ዚ እዩ።
  

ንስኻ፡ ምስ ብዙሓት ነንበይኖም ናይ ”ሚግራሾንስቨከት” ሰራሕተኛታት ክትራኸብ ኢኻ። እንተ ደኣ ምስ ሓንቲ ሰራሕተኛ ጓል ወይ ሰራሕተኛ ወዲ ንኽትራኸብ ዚቐለልካ ኮይኑ፥ ብዛዕባኡ ክትዛረብ ትኽእል ኢኻ።

ምምሕዳር ኮሙን (ቀበሌ)

ገለ ካብቶም፡ እቲ ”ምምሕዳር ኮሙን” ሓላፍነት ዚወስደሎም ጉዳያት፥ እዞም ዚስዕቡ እዮም፡-

• ንዓኻ ዚሰማማዕን ኣድላይነትካ ዘማልእን መንበሪ ቦታ ከም ትረክብ ምግባር
  
• ናብ ቤትትምህርቲ ከም ትኸይድ ምግባር፥ ከምኡ ውን
  
• ሓደ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ከም ዚዳልወልካ ዚገብርን፥ እቲ ምምሕዳር ናይ ኮሙን እዩ።

ቤትስልጣን ማሕበራዊ-ጉዳያት

ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ምምሕዳር ናይ ሓደ ኮሙን፥ ”ቤትስልጣን ማሕበራዊ ጉዳያት” (socialtjänsten) ዝተባህለ ቤትስልጣን ኣሎዎ። እዚ ቤትስልጣን “ማሕበራዊ ጉዳያት” እዚ፥ ሕጊ ተኸቲሉ ንዅሎም’ቶም ኣብቲ ሕብረትሰብ ደገፍ ዘድልዮም ሰባት ሓገዝ ዚገብር ቤትስልጣን እዩ። እቲ ንስኻ ኣበይ ክትቅመጥ ከም ዘሎካ ዚውስን፥ እዚ ቤትስልጣን’ዚ (socialtjänsten) እዩ። ኵሎም ብዘይወለዲ ዝመጹ ቆልዑ፥ ምስኣቶም ዚራኸብ ነናቶም፥ ሓንቲ ወይ ሓደ “ጸሓፊ ማሕበራዊ ጉዳያት” (socialsekreterare) ዚበሃል ሰብ ይዳለወሎም እዩ።

ብዓል-ሕድሪ

ዕድሜኻ ትሕቲ 18 ዓመት ኮይኑ፥ ብዘይወለዲ ናብ ሽወደን ዝመጻእካ ቆልዓ ምስ ትኸውን፥ ሓደ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ከም ዚዳልወልካ ይግበር። ምስቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ” ግን ብሓደ ኣይክትቅመጥን ኢኻ። ይኹን እምበር፡ እቲ ብ”ዓል-ሕድሪ” ብብዙሕ መገዲ፡ ከምቲ ወለድኻ ኪገብሩልካ ዚኽእሉ ዝነበሩ ነገራት፥ ንዓኻ ንምሕጋዝካ ሓላፍነት ዚወስድ ሰብ እዩ።

• ምስ ”ኣብያተ-ስልጣን” ክትራኸብ ከሎኻ ኣሰንዩካ ይኸይድ፥ ንኣብነት ናብ ”ሚግራሾንስቨርከት” ወይ ናብ ”ቤትስልጣን ማሕበራዊ-ጉዳያት” እዩ።
  
• ምስ ቤትትምህርቲ ንዚግበር ርክባት ሓላፍነት ይወስድ
  
• ምስ ቆጸራ ሓኪም፡ ሓኪም -ስኒ ወይ ስነ-ኣእምሮኣዊ ክኢላ፡ ቆጸራ ንምግባር ይሕግዘካ
  
• ትሕቲ 16 ዓመት ምስ ትኸውን ድማ፥ ንናትካ ገንዘብ ናይ ምምሕዳር ሓላፍነት ይወስድ
• ንኣብነት ሓደ ”ብዓል-ሕድሪ” ኪሕግዘካ ዚኽእሉ ነገራት፡-

ተርጓማይ

መታን ንስኻን እቶም ሰራሕተኛታት ”ሚግራሾንስቨርከት”ን ክትረዳድኡ ክትክእሉ፥ ነቲ ንስኻትኩም ትብልዎ ነገራት ሓደ ተርጓማይ ክትርጕመልኩም እዩ። እቲ ተርጓማይ፡ ቋንቋ ሽወደንን እቲ ንስኻ ትዛረቦ ቋንቋን ዚዛረብ እዩ። እቲ ተርጓማይ ኪትርጉመልካ ከሎ፥ ወይ ኣብቲ ዘሎኻዮ ክፍሊ ሓቢሩ ምስኻ ይህሉ፥ ወይ ብቴሌፎን ወይ ድማ ብቪድዮ መራኸቢ ኪትርጉመልካ ይኽእል እዩ። እቲ ተርጓማይ ኵሉ’ቲ ኣብቲ ክፍሊ ዝበሃል ነገራት ኪትርጕሞ እዩ፥ ካልእ ዚውስኾ ነገር የብሉን።

እቲ ተርጓማይን ንስኻን ብቛንቋ ትረዳድኡ ክትኮኑን፥ እቲ ተርጓማይ ምሳኹም ከሎ ድማ፥ ደፊርካ ኵሉ ክትብሎ ትደሊ ነገራት ምዝራብን፥ ኣዝዩ ኣገዳሲ ነገር’ዩ። ነቲ እቲ ተርጓማይ ዝብሎ ዘይትርድኦ ምስ ትህሉ፥ ክትነግር ይግብኣካ እዩ። እቲ ተርጓማይን ንስኻን ኣዝማድ ምስ ትኾኑ፥ ወይ ውን ብኻልእ መገዲ ትፋለጡ ምስ ትኾኑ፥ ንሱ ውን ክትሕብር የድሊ’ዩ። ዚትርጕመልካ ሰብኣይ ወይ ሰበይቲ ኪኸውን ምስ ትደሊ ውን፥ ኣቐዲምካ ኪትሕብር ይግባእ።

ሕጋዊ ጠበቓ

ሓደ ሕጋዊ ጠበቓ ዝበሃል፥ ንሱ/ንሳ ሕጊ ሽወደን ዚፈልጥ፥ ንዓኻ ሕጋዊ ምኽሪ ዚህበካን፥ ናይ ዑቕባ መሕተቲ ምልክታ ንኽተቕርብ ዚሕግዘካን ሰብ ማለት’ዩ። እቲ ንዓኻ ዚኸውን ሕጋዊ ጠበቓ ዚውስነልካ፡ ”ሚግራሾንስቨርከት” እዩ። ይኹን እምበር፡ ንሱ/ንሳ ሰራሕተኛ ናይ ”ሚግራሾንስቨርከት” ግን ኣይኮነን። እንተ ደኣ ንስኻ ትፈልጦ ሓደ ፍሉይ ጠበቓ ኪህልወካ ደሊኻ፥ ን”ሚግራሾንስቨርከት” ክትሕብር ትኽእል ኢኻ። ይኹን እምበር፡ ልክዕ እቲ ዝደሌኻዮ ጠበቓ ንኽትረክ ርግጸኛ ምዃን ግን ኣይክኣልን እዩ። ሰበይቲ ወይ ሰብኣይ ጠበቓ ኪህልወኒ እደሊ እየ ምስ ትብል(ሊ)፥ ክትዛረብ ትኽእል ኢኻ።

ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ

ኵሎም’ቶም ኣብ ”ሚግራሾንስቨርከት”ን ኣብ ኮሙንን ኣብ ክንክን-ሕማምን ዚሰርሑ ሰባት፥ ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ (tystnadsplikt) ኣሎዎም’ዩ። እዚ ማለት ድማ፡ እቲ ንስኻ ንዓኣቶም ዝተዛረብካዮ ነገራት፥ ንሳቶም ንዝኾነ ንኺፈልጦ ሕጋዊ መሰል ዘይብሉ ካልእ ሰብ ኪነግሩ፥ ኣይፍቀደሎምን እዩ። እቶም ብዛዕባ ናትካ ጉዳይ ዚሰርሑ ሰራሕተኛታትን ጥራይ እዮም፥ ነቲ ንስኻ ዝበልካዮ ንኺፈልጡ መሰል ዘሎዎም። እቲ ተርጓማይን እቲ ናትካ ጠበቓን ውን ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ ኣሎዎም እዩ።

ሓደ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ግን፥ ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ የብሉን። ምኽንያቱ ድማ፡ ሓደ ”ብዓል-ሕድሪ”፡ ልክዕ ከም ወለድኻ ኮይኑ ምስ ”ኣብያተስልጣን” ምዝርራብ ስለ ዚግብኦ እዩ።

ኵሎም ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ ዘሎዎም ሰባት፥ ነቲ ዘሎዎም ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ ኪስዕርዎ ይፍቀደሎም’ዩ። እንድሕሪ ምስ ካልእ ኣብ ሓላፍነት ዘሎ ሰብ ኪዛረቡ ኮይኖም እዩ። እዚ ድማ ንኣብነት፡ ንስኻ ብገለ ምኽንያት እንተ ደኣ ኣብ ሓደጋ ትወድቕ ከም ዘሎኻ ጥርጣረ ሓዲርዎም እዩ።

መንበሪ ቤት

እቲ ምምሕዳር ናይቲ ኮሙን፥ ንዓኻ ዚሰማምዕን ንናትካ ኣድላይነት ከማልእ ዚኽእልን ቤት ከዳልወልካ፡ ሓላፍነት ኣሎዎ።

ዑቕባ ምስ ሓተትካ፡ እቲ ቤትስልጣን “ሚግራሾንስቨርከት”፥ ምስቲ ምምሕዳር ኮሙን (ቀብሌ) ርክብ ብምግባር፥ ጊዚያዊ መንበሪ ቦታ ከም ዘዳልወልካ ኪገብር’ዩ። ብድሕሪ ገለ መዓልታት ወይ ሰሙናት ድማ፥ ኣየነይቲ ኮሙን ነቲ ናትካ ናይ ነዊሕ ጊዜ ሓላፍነት ከም ትወስድ ክትፈልጥ ኢኻ። ኣብኡ ድማ፡ እቲ ኮሙን’ቲ ንዓኻ ዚኸውን ቤት ትምህርቲ ከዳልወልካን፥ ክሳብ’ቲ ናይ ዑቕባኻ ምልክታ መልሲ ትረክብን፥ ንዓኻ ዘድልዩ ደገፍ ኪገብረልካ እዩ።

ምስኦም ክትቅመጥ ትኽእል ኣዝማድ ወይ ፈተውቲ ኣብ ሽወደን ወይ ኣብዚ ቀረባ ከባቢ ምስ ዚህልዉኻ፥ ኣብቲ ዑቕባ ትሓተሉ ጊዜ፡ ን”ሚግራሾንስቨከት” ሓበሬታ ክትህብ የድሊ እዩ።

ብዝተፈላለየ ኣገባብ መንበሪ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ

እቲ ኮሙን ጽቡቕ መንበሪ ቦታ ኪረኽበልካ ሓላፍነት ዘሎዎ ንሱ’ዩ። ንሱ ድማ ዝተፈላለየ ዓይነት ኪኸውን ይኽእል’ዩ። እሱ ድማ ንኣብነት፡ ምስ ኣዝማድካ ወይ ፈትውትኻ ክትቅመጥ ወይ ውን ምስ ሓደ፡ ሓገዝ ዘድልዮም ቆልዑን መእሰያትን ንምሕጋዝ ኢሎም፥ ኣብ ቤቶም ዚቕበሉኻ ስድራቤት ወይ ውን ኣብ ሓደ ዚሕግዝኹም ሰራሕተኛታት ኣብ ዘሎውዎ ትካል፥ ምስ ካልኦት መንእሰያት ሓቢርካ ትቕመጠሉ ቦታ ኪኸውን ይኽእል እዩ።

እንተ ደኣ ኣብ ሽወደን ምስ ኣዝማድካ ክትቅመጥ ደሊኻ፥ እቲ ኣብቲ ኮሙን’ቲ ዘሎ ”ቤትስልጣን ማሕበራዊ ጉዳያት” (socialtjänsten)፥ ምስኦም ክትቅመጥ ትኽእል ምዃንካ ፍቓድ ኪህብ ኣሎዎ። ቅድሚ ምውሳኑ ግን፥ እቲ “ቤትስልጣን ማሕበራዊ ጉዳያት”፡ እቶም ስድራቤት እቲኦም፡ ንዓኻ ኪኣልዩኻ ዚኽእሉ እንተኾይኖም መጽናዕቲ ኪገብር እዩ።

ኣጋጣሚ ኮይኑ፡ እንተ ደኣ ኣብቲ ትነብረሉ ዘሎኻ ቦታ ውሕስነት ከም ዘይብልካ ኮይኑ ተሰሚዑካ ኣልዩ፥ ብቕጽበት ነቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ወይ “ጸሓፊት ማሕበራዊ ጉዳያት” (socialsekreterare) ክትሕብሮም ይግባእ።

መንበሪ ቦታ ንዓኻ 18 ዓመት ዝመላእካ

ንስኻ/ኺ 18 ዓመት ምስ መላእካ ወይ ውን ”ሚግራሾንስቨርከት” ንስኻ ልዕሊ 18 ዓመት ኢኻ ኢሉ ገምጋም ምስ ዚገብር፥ እቲ ንዓኻ መንበሪ ቦታ ናይ ምርካብ ሓላፍነት፥ ካብቲ ናይ ኮሙን ሓላፍነት ናብ ናይ ”ሚግራሾንስቨርከት” ሓላፍነት ከም ዝተሓላለፍ ይግበር። እዚ ማለት ድማ፡ ናብ ሓደ ብ”ሚግራሾንስቨርከት” ዝመሓደር ጊዚያዊ መንበሪ ቦታ ክትግዕዝ ወይ ውን ናይ ርእስኻ መንበሪ ቦታ ባዕልኻ ክትደሊ ኢኻ ማለት’ዩ።

ገንዘብ

ኣብ ሽወደን ዑቕባ ክትሓትት ከሎኻ፥ ናይ ገዛእ ርእስኻ ገንዘብ ምስ ዘይህልወካ፥ ካብ ”ሚግራሾንስቨርከት” ናይ ገንዘብ ሓገዝ ንኺግበረልካ ምልክታ ክተቕርብ ዕድል ኣሎካ። ክልተ ዓይነት ምልክታ ክተቕርበሉ ትኽእል ናይ ገንዘብ ሓገዛ ኣተሓትታ ኣሎ። ንሱ ድማ ”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ” (dagersättning) ከምኡ ውን ”ፍሉይ ሓገዝ ገንዘብ” (särskilt bidrag) ዚበሃል እዩ።

መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ

”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ” ናይ ምርካብ መሰል ምስ ዚህልወካ፥ ነናይ መዓልቲ ሓደ ውሱን ገዘንብ፥ ተዋህሊሉ ኣብ ወወርሑ ይኽፈለካ። እዚ ”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ” እዚ፥ ነቶም ንዓኻ ዘሎዉኻ ግላዊ ኣድላይነታት ኪሽፍን ተባሂሉ ዚወሃበካ እዩ። ንኣብነት ንኽዳውንቲ፡ ንሳእኒ፡ ንመድሃኒት ከምኡ ውን ነቲ ኣብ ናጻ ጊዜኻ ክትገብሮ ንትደሊ ንጥፈታት ንኺኣክል ተባሂሉ ዚወሃበካ ገንዘብ እዩ። ገለ እዋን፡ እቲ ገንዘብ ካብቶም ነቲ መንበሪ ቤትካ ዘምሓድሩ ክትቅበሎ ኢኻ። ከምኡ እንተ ኾይኑ፡ ካብ ”ሚግራሾንስቨርከት” ትቕበሎ መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ ኣይክህሉን እዩ።

ተወሳኺ ፍሉይ ሓገዝ-ገንዘብ

እንተ ደኣ እቲ ”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ” ኪሽፍኖ ዘይክእል ፍሉይ ነገር ምግዛእ ዘድልየካ ኮይኑ፥ ንስኻን እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ”ን (god man) ”ንፍሉይ ሓገዝ ገንዘብ” (särskilt bidrag) ምልክታ ክተቕርቡ ትኽእሉ ኢኹም። እዚ ድማ ንኣብነት፡ ንመነጸር ዓይኒ፡ ንናይ ክረምቲ ክዳን ወይ ካልእ ብዘይብኡ ክትነብር ዘይትኽእል ነገራት ምስ ዚህልዉ እዩ።

እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ” (gode man) ሓላፍነት ናይ ገንዝብካ ይወስድ

ዕድሜኻ ትሕቲ 16 ዓመት ምስ ዚኸውን፥ እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man)፡ ንሱ እዩ ነቲ ምልክታ መሊኡ ዘቕርቦ። ነቲ ናትካ ገንዘብ ናይ ምምሕዳር ሓላፍነት ዘሎዎ ውን ንሱ እዩ። ንስኻ 16 ዓመት ምስ መላእካ ግን፥ ባዕልኻ ምልክታ ክተቕርብ መሰል ኣሎካ፥ ነቲ ናትካ ”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ”ን ነቲ ፍሉይ ተወሳኺ ሓገዝ ገንዘብን ክተመሓድር መሰል ኣሎካ። ሓደ ናይ ባንክ-ሕሳብ ኪኽፈተልካ እዩ። ኣብኡ ድማ፡ እቲ ”መዓልታዊ ሓገዝ ገንዘብ”ን እቲ ተወሳኺ ”ፍሉይ ሓገዝ-ገንዘብ”ን ኣብኡ ከም ዚኣቱ ኪግበር እዩ።

ቤትትምህርቲ

ንስኻ/ኺ ውን ከም ኵሎም ኣብ ሽወደን ዝነብሩ ቆልዑ፥ ናብ ቤትትምህርቲ ክትከይድ መሰል ኣሎካ። ኣብ ሽወደን ቤት ትምህርቲ ብነጻ ዚወሃብ ኮይኑ፥ ኵሎም ቆልዑ ድማ ናብ ቤትትምህርቲ ኪኸዱ ግዴታ እዩ። እቲ ናትካ ናይ ትምህርትኻ ሓላፍነት ዚወስድ እቲ ኮሙን እዩ። ሓላፍነት ናይቲ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ድማ፥ ኣብ ዝቐልጠፈ ጊዜ ትምህርቲ ንኽትጅምር ምግባር እዩ።

መባእታዊ ቤትትምህርቲ

መባእታዊ ቤትትምህርቲ ንዓሰርተ ዓመት ዚወሃብ ትምህርቲ ኮይኑ፥ እቲ ትምህርቲ ትጅምረሉ ጊዜ ድማ፡ ኣብታ ሽዱሽተ ዓመት ትመልኣላ ዓመት እዩ። እታ ቀዳመይቲ ናይ ትምህርቲ ዓመት፥ ”ቅድመ-ትምህርቲ ክፍሊ” ተባሂላ ውን እትጽዋዕ’ያ። ብዙሕ ናይ ጸወታን መሃዝነትን ትሕዝቶ ዘሎዋ፥ ንናይቲ ዚመጽእ ዓመተ-ትምህርቲ ናይ መዳለዊት ጊዜ እያ። ኣብ መባእታዊ ቤትትምህርቲ፡ ኵሎም ተመሃሮ ዳርጋ ተመሳሳሊ ዝኾነ ትምህርት’ዩ ዝወሃቦም።

ካልኣይ ደረጃ ቤትትምህርቲ (ጂምናስየት)

እቲ 2ይ ደረጃ ትምህርቲ (gymnasiet) ብድሌትካ እትኸዶ ትምህርቲ ኮይኑ፥ ኣብኡ ድማ እቶም ተመሃሮ፡ መስመራት ትምህርቲ ብምምራጽ፡ ንናይ መጻኢ ሞያዊ ህይወቶም ወይ ናይ ኮለጃት ወይ ዩኒቨርሲቲ ትምህርቶም ንምቕጻል ንኺዳለዉ ዕድል ዚረኽብሉ ጊዜ እዩ። ኣብ 2ይ ደረጃ ቤት ትምህርቲ (gymnasium) ክትመሃር መታን ክትክእል፥ ነቶም ናይ መባእታዊ ቤትትምህርቲ ትምህርቲታት ብግቡእ ዝዛዘምካ ሰብ ክትከውን ይግብኣካ።

ንስኻ ዑቕባ ሓቲትካ ዘሎኻ፥ ናይ 2ይ ደረጃ ቤትትምህርቲ (gymnasium) ትምህርትኻ ክትፍጽም መሰል ኣሎካ፥ እንተደኣ ነቲ ናይ ጂምናስዩም ትምህርቲ፥ ቅድሚ 18 ዓመት ምምላእካ ጀሚርካዮ ዄንካ። እዚ ድማ፡ ዋላ’ኳ ናብ ካልእ ኮሙን እንተ ግዓዝካ ኣብኡ ውን ዘገልግል እዩ።

ጥዕና

ንስኻ፡ ነቲ ዘድልየካ ናይ ክንክን-ሕማምን ክንክን-ስኒን ምርካብ መሰል ኣሎካ እዩ። ኣብ ሽወደን ንዅሎም ቆልዑ፥ ክንክን-ሕማምን ክንክን-ስኒን ብናጻ’ዩ ዚግበረሎም። እንተ ደኣ ሓሚካ ወይ ውን ሕማቕ ስለ ዝተሰምዓኻ፥ ምስ ሓኪም ወይ ምስ ሓኪም-ስኒ ንምርኻብ ምስ ትደሊ፥ እቲ ናትካ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ወይ ሓደ ሰብ ካብቲ ትነብረሉ ቦታ፥ ቆጸራ ሕክምና ንምሓዝ ኪሕግዘካ ይኽእል እዩ። ናብ ሓኪም ወይ ናብ ሓኪም-ስኒ ኣብ ትኸደሉ ጊዜ፥ ነታ ”ኤል. ኤም. አ. ካርድ” (LMA-kort) ተማሊእካያ ምኻድ ኣይትዘንግዕ።

መርመራ ጥዕና

ኵሎም’ቶም ኣብ ሽወደን ዑቕባ ዝሓቱ ሰባት፥ ናይ ጥዕና መርመራ ንኺግበሩ ይዕደሙ እዮም። እቲ ናይ ጥዕና መርመራ ምግባር ዘድልየሉ ምኽንያት ድማ፥ ክንክን-ሕማም ዘድልየካ እንተኾይኑ ንምፍላጥን፥ ኣብ ዝቐልጥፈ ጊዜ ድማ ሕክምናን ሓገዝን ንኽትረክብ ተባሂሉ እዩ።

ኣብቲ ናይ ጥዕና መርመራ ትገብረሉ ጊዜ፥ ሓለዋ-ጥዕናን ክንክን-ሕማምን ኣብ ሽወደን ብኸመይ ከም ዚሰርሕ ውን፡ ሓበሬታ ኪወሃበካ እዩ። ብዛዕባ ጥዕናኻ ንዚምልከት፡ ሓደ መልሲ እትህበሉ ዚምላእ ኦርኒክ ኪወሃበካ እዩ። ምስኡ ውን ናይ መርመራ ቁምሶታት ክትገድፍ ዕድል ኪወሃበካ እዩ።

ገለ ዘይተረድኣካ ነገር ምስ ዚህሉ፥ ሕቶታት ንምሕታት ነቲ ዕድል’ቲ ተጠቐመሉ። ኣብ ጥዕናኻ ከመይ ይስምዓካ ከም ዘሎ፡ ከይፈራሕካ ንገር። እቶም ሰራሕተኛታት ቤት ሕክምና፡ ምስጢር ናይ ምሓዝ ግዴታ ኣሎዎም። እቲ ትገብሮ ናይ ጥዕና መርመራ፡ ነቲ ዑቕባ ንምሕታት ዘእተኻዮ ምልክታ ጽልዋ ኣይገብረሉን እዩ።

መርመራ ዓይኒ

መነጸር ዓይኒ ዘድልየካ ምስ ዚኸውን፥ እቲ ናትካ ”ብዓል ሕድሪ” (gode man)፡ ፍሉይ ሓገዝ ገንዘብ ካብ ”ሚግራሾንስቨርከት” ንምርካብ ክተመልክትን፥ ምስ እንዳ መነጸር-ዓይኒ ቆጸራ ንምሓዝን ኪሕግዘካ ይኽእል እዩ።

ክንክን-ስኒ

ንስኻ መከላኸሊ ሕማም-ስኒ ከምኡ ውን ሕክምና-ስኒ ክትረክብ መሰል ኣሎካ’ዩ፤ እንተ ደኣ እቲ ሓኪም ዘድልየካ ምዃኑ ገምጋም ወሲዱ። ክንክን-ስኒ ንዅሎም ኣብ ሽወደን ዘሎዉ ቆልዑ ብናጻ እዩ ዚግበረሎም።

መውቃዕትን ጸታዊ-ዓመጽን

ብዙሓት ሓተትቲ ዑቕባ፡ ኣብቲ ናብ ሽወደን ንምምጻእ ዝነብረን ናይ ስደት ጕዕዞ፥ ወይ ኣብ ሃገረን ከሎዋ፡ መውቃዕቲን ወይ ውን ጾታዊ-ዓመጽን ኣጋጢሙወን ዝነበራ እየን። ኣብ ህይወትካ ብኸምኡ ዓይነት ተሞኩሮ ምሕላፍ፥ መጕዳእቲ ናይ ስጋዊን ስነ-ልቦናዊን ስምዒት ይሓድገልካ እዩ። ይኹን እምበር፡ ሓገዝ ግን ክትረክብ ድማ ትኽእል ኢኻ። ንኣብነት ንስኺ፡ ኣብቲ ናይ ጥዕና መርመራ ትገብርሉ ጊዜ፥ ብዛዕባ እዚ ነገር’ዚ ምስቶም ሰራሕተኛታት ሕክምና፥ ወይ ውን “ናይ መንእሰያት መቕበል ሕክምና”፥ ምናልባት ውን ምስታ ኣብ ቤትትምህርትኺ ትርከብ ነርስ ወይ ምስታ ”ኣማኻሪት-ተመሃሮ” (kuratorn) ክትዛረቢ ትኽእሊ ኢኺ። ንሳቶም፡ እቲ ልክዕ ንዓኺ ዚኸውን ሕክምና ብኸመይ ከም ትረክቢ ኪሕግዙኺ እዮም።

ኣብ ሃገር ሽወደን ዘግጣም ኵሉ ዓይነት ጾታዊ ዓመጽ፥ ዘይሕጋዊን ገበንን እዩ። ኵሉ ጊዜ፡ እቲ ኣብ ልዕሌኺ መጕዳእቲ ዘብጽሐ ሰብ፥ እቲ ሓላፍነት ዚስከሞ፡ እቲ ነቲ ፍጻሜ’ቲ ዝገበሮ እዩ። ንስኺ ስለ ዝተወቓዕኪ፡ ወይ ጾታዊ ዓመጽ ኣብ ልዕሌኺ ስለ ዝተፈጸመ፥ ንስኺ ክትውንጀሊ ብፍጹም ኣይግባእን እዩ። እዚ ድማ፡ ኣብ ነንሕድሕድኩም እንታይ ዓይነት ዝምድና ከምዘሎ ብዘየገድስ ዘገልግል ሕጊ እዩ። ንኣብነት፡ ኣብ መንጎ ሰብ-ሓዳር ዘጋጥም ጾታዊ-ዓመጽ፥ ከምኡ ውን ኣብ ልዕሊ ደቆም ብወለዲ ዚፍጽም መውቃዕቲ ውን፥ እዚ ሕጊ’ዚ ይምልከቶ እዩ። ሓደ ዓቕሚ ኣዳም ዝበጽሐ ሰብ፥ ምስ ሓንቲ ትሕቲ 15 ዓመት ዝዕድሚኣ ቆልዓ፥ ጾታዊ ርክብ ምስ ዚገብር፥ ከም ጾታዊ-ዓመጽ እዩ ዚቝጸር። ኣብ ሃገር ሽወደን፡ ንሓንቲ ጓል ብምስግዳድ ወይ ብምትላል ከም ትምርዖ ምግባር፥ ዘይሕጋዊ ተግባር (ገበን) እዩ። ትሕቲ 18 ዓመት ዝዕድሚኦም ቆልዑ ኣብ ሽወደን ንኺምርዓዉ ክልኩል እዩ።

ምስ ፖሊስ ብቑጽሪ ስልኪ 114 14 ክትራኸቢ(ብ) ትኽእሊ ኢኻ፥ እንተ ደኣ ኣብ ልዕሌኻ(ኻ) መውቃዕቲ ወይ ጾታዊ-ዓመጽ ተፈጺሙኪ፥ ወይ ውን ንስኺ ብኣስገዳድ ንኽትምርዓዊ ዘፍርሓኪ ሃለዋት ምስ ዚህሉ እዩ። እቲ ሓደጋ ኣዝዩ ህጹጽ ነገር ምስ ዚኸውን፡ ብቑጽሪ ስልኪ 112 ናብ ፖሊስ ክትድውሊ ይግባእ።

ግርዘት (ምጕንዳብ ጾታዊ መሳርዕ)

ምጕንዳብ ጾታዊ መሳርዕ ጓል ኣንስተይቲ (Könsstympning) ዝበሃል፥ ወይ ውን ገሊኦም ሰባት “ግርዘት” ኢሎም ከም ዚጽውዕዎ፥ እቲ ነቲ ጾታዊ መሳርዕ ጓል ኣንስተይቲ ክትቆርጾ ወይ ክትሰፍዮ ወይ ድማ ብኻልእ መንገዲ መጕዳእቲ ክተስዕበሉ ከሎኻ እዩ።

ኣብ ሽወደን ጾታዊ መሳርዕ ጓል ኣንስተይቲ ምጕንዳብ (ምግራዝ) ምሉእ ብምሉእ ዝተኸልከለ ኮይኑ፥ ከምኡ እንተ ፈጺምካ ድማ፡ ከም ከቢድ ገበን ዚርአ እዩ። እታ ኣብ ልዕሊኣ ጾታዊ ምጕንዳብ (ግርዘት) ዘጋጠማ ሰበይቲ፥ ኣካላዊን ስነ-ልቦናዊ ሽግራት ከጋጥማ ይኽእል እዩ። ስለዚ፡ እንተ ደኣ ከምኡ ነገር ኣብ ልዕሌኺ ተፈጺሙ ኮይኑ፥ ብሰንኪ ናቱ ድማ ጸገም ዘጋጥመኪ ምስ ዚህሉ፥ ካብ ቤት ሕክምና ሓገዝ ኪግበረልኪ ይኽእል’ዩ። ምስታ ናትኪ ናይ ቤትትምህርቲ ነርስ ወይ ምስ “ናይ መንእሰያት ምቕባል ሕክምና” ወይ ውን ምስ ማእከል ክንክን ጥዕና ተዘራረቢ።

ብጾታዊ ርክባት ዝመሓላለፉ ሕማማት

ካብ ብጾታዊ ርክብ ዝመሓላለፉ ሕማማት ከመይ ጌርካ ከም እትከላኸልን፥ ንኻልኦት ውን ብኸመይ ካብ ምልካፍ ከም ተድሕንን ክትፈልጥ መሰል ኣሎካ። ኣብነታት ናይቶም ብጾታዊ ርክብ ዝመሓላለፉ ሕማማት፥ ክላሚድያ፡ ሄፓታይተስ፡ ጎኖርያን ኤች. ኣይ. ቪን. እዮም። ከምዚ ዓይነት ሕማም ከም ዘሎካ ትፈልጥ እንተ ዄንካ፥ ኣብቲ መርመራ ጥዕና ትገብረሉ ጊዜ፡ ክትነግር ይግብኣካ(ኪ) እዩ። እዚ ድማ፡ ምእንቲ ሕክምና ክትረክብን፡ ንኻልኦት ሰባት ውን ንኸይትለክፍን ብማለት’ዩ። ተለኺፍካ ምህላውካን ዘይምህላውካን ርግጸኛ እንተ ዘይኴንካ፥ ሰራሕተኛታት ቤትሕክምና ናሙና ክወስዱልካ ይኽእሉ እዮም።

መከላኸል-ጥንሲን - ናይ ኣዴታት ክንክን-ሕማምን

ኣብ ሽወደን፡ ስደተኛታት ኣንስቲ፡ ናይ ኣዴታት ክንክን-ሕማምን ናይ ሕርሲ-ክንክን ምርካብ ብናጻ እዩ ዚግበረለን። ኣብ ርእሲኡ ውን ንስኺ ናይ ”መከላኸሊ ጥንሲ ምኽሪ” ብነጻ ክትረኽቢ መሰል ኣሎኪ እዩ። እዚ ድማ መታን ንስኺ ባዕልኺ ክትወልዲ ትደልዪ ምዃንኪ ንምውሳን ክትክእሊ ብማለት’ዩ። ወዲ ይኹን ጓል ብኸመይ ንገዛእ ርእሶምን ንኻልእን - ካብ ምጥናስን ምውላድን ኪከላኸሉ ከም ዚኽእሉ ሓበሬታ ናይ ምርካብ መሰል ኣሎዎም። ንስኺ ጓል ኣንስተይቲ፡ ብኣጋጣሚ እንተ ደኣ ጠኒስኪ፥ ግን ድማ ቆልዓ ንኽትወልዲ ድሌት ምስ ዘይህልወኪ፥ ነቲ ጥንሲ ክትሰድዮ መሰል ኣሎኪ።

ስነ-ኣእምሮኣዊ ዘይምጥዓይ

ከም ስደተኛ ዄንካ፡ ናይቲ ኣእቲኻዮ ዘሎኻ ናይ ዑቕባ ምርካብ ምልክታ እናሓሰብካ፥ ንመጻኢ ጊዜ እንታይ ኮን ከጋጥም ይኽእል እናበልካ ምጭናቕ ልሙድ ነገር እዩ። ገለ ካልኦት ውን፡ ወይ ካብቲ ኣብ ልዕሊአን ዘጋጠመ ጽዩፍ ነገራት፥ ወይ ውን ብናይ ስድራቤት ናፍቖት፥ ሕማቕ ኪስምዐን(ዖም) ይኽእሉ እዮም። ኣብነታት ናይ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዘይምጥዓይ፥ ጭንቀት፡ ድቃስ ምስኣን፡ ጓሂን ቅዛነትን ኪስምዓካ ከሎ እዩ።

ኣብቲ ትነብርሉ(ረሉ) ዘሎኻ ከባቢ ካብ ዚርከብ ቤት-ሕክምና፥ ሓገዝ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ። ምስታ ናትኪ(ካ) ናይ ቤትትምህርቲ ነርስ፥ ወይ ውን ምስታ ”ኣማኻሪት-ተመሃሮ” (kuratorn) ክትዘራረቢ(ብ) ትኽእሊ ኢኺ።

ዓቕማዊ-ጕድለት (ስንክልና)

ዓቕማዊ-ጕድለት (ስንክልና) ዚበሃል፥ ብመጕዳእቲ ወይ ብሕማም ምኽንያት፥ ንኣብነት ምንቅስቓስ ዘይትኽእል፡ እዝንኻ ዚጻንዓካ ወይ ውን ንምዝራብ ወይ ንምርዳእ ጸገም ምስ ዚህልወካ እዩ። ዓቓምዊ-ጕድለት ምስ ዚህልወካ፡ መዓልታዊ ህይወትካ ንምምራሕን፥ ኣብ ቤትትምህርቲ ወይ ምስ “ሚግራሾንስቨርከት” ንምዝርራብ ኣብ ትደልየሉ እዋን፥ ናይ ግብራዊ መፍትሒ ደገፍ ንኽትረክብ መሰል ኣሎካ። ዓቕማዊ-ስንክልና ስለ ዘሎካ፡ ነቲ ናይ ዑቕባኻ ምልክታ ጽልዋ ኣይገብረሉን እዩ። ዓቕማዊ-ስንክልና ምስ ዚህልወካ፥ ኣብቲ መርመራ ጥዕና ትገብረሉ ጊዜ፥ ዓቕማዊ-ጕድለት ከም ዘሎካ ክትዛረብ ትኽእል ኢኻ።

ዝያዳ ሓበሬታ ብዛዕባ ጥዕና

ኣብ www.1177.se/other-languagesExternal link. ብዛዕባ ሕማማትን ብዛዕባ ኣሰራርሓ ክንክን-ሕማማት ኣብ ሽወደንን፥ ብዝተፈላለዩ ቋንቋታት ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ። ናብቲ ናይ ቤትሕክምና መብርሂ ዚወሃበሉ (sjukvårdsupplysningen) ውን ብቑጽሪ ስልኪ 1177 ክትድውል ትኽእል ኢኻ። ኣብኡ ድማ ምስ ሓንቲ ሕቶታትካ ትምልስን፥ እቲ ልክዕ ሕክምና ንምርካብ ድማ ናበይ ኬድካ ክትሕከም ከም ትኽእልን፥ ሓበሬታ እትህበካ ነርስ ክትዘራረብ ኢኻ።

ኣብ www.youmo.se/ti-erExternal link, opens in new window. ንቖልዑ ዚኸውን ብዛዕባ ጥዕና፥ ዝምድናታት-ፍቕሪ፡ ጾታዊ-ርክባትን ካልኦት ነገራትን ብዝተፈላለዩ ቋንቋታት ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ።

ኣብ www.rfsu.se/uposExternal link, opens in new window. ንዓኻ ዝበለጸ ክትፈልጥ ትደሊ፥ ብዛዕባ ኣካላት፡ ጾታዊነትን ጥዕናን ሓጸርቲ ፊልምታት ክትረክብ ኢኻ። እዞም ፊልምታት ብነንበይኖም ቋንቋታት ዝተዳለዉ እዮም። ኣብዚ ካብ ትርእዮም፡ ብዛዕባ መከላኸል ጥንሲ፡ ጥንሲን ቆልዓ ምውላድን ፊልምታት ክትረክብ ኢኻ።

እዚ ”Kvinnofridslinjen” ዝተባህለ ትካል፥ ንዓኺ ምፍርራሕን፡ ኣካላዊን ስነ-ልቦናዊን ወይ ጾታዊ ዓመጽን መጥቃዕቲ ዝበጽሓኪ ሰበይቲ፥ ደገፍን ምኽሪን ዚህብ ትካል’ዩ። ናብ 020‑50 50 50 ደውሊ። ኣብ ውሽጢ ሒደት ደቓይቕ ተርጓማይ ከዳልዉልኪ እዮም። ኣብ መርበብ ሓበሬታ kvinnofridslinjen.seExternal link, opens in new window. ብዝበለጸ ክተንብቢ ትኽእሊ ኢኺ። ሓበሬታ ብነንበይኖም ቋንቋታት ተዳልዩ ኣሎ።

ናብ ፖሊስ (polisen) ብቑጽሪ ስልኪ 114 14 ደዊልኪ፥ ኣብ ልዕሌኺ ንዝተፈጸመ ዓመጽ፡ ንኣብነት ሓደ ሰብ እንተ ወቒዑኪ ወይ ጾታዊ-ዓመጽ ኣብ ልዕሌኺ እንተ ፈጺሙ፥ ክተመልክቲ ትኽእሊ ኢኺ። እንተ ደኣ ብኣስገዳድ ንኸመርዕዉኺ ደልዮም ወይ ውን ከኽንሽቡኺ ደልዮም ውን ናብ ፖሊስ ክትድውሊ ትኽእሊ ኢኺ። እቲ ኵነታት ኣዝዩ ህጹጽ ምስ ዚኸውን፡ ናብ 112 ደውሊ።

ዕድሜኻ 18 ዓመት ምስ መልአ

ብመሰረት ሕጊ ሽወደን፡ 18 ዓመት ምስ መላእካ ከም በጽሒ (ወይ ከም ዓቕሚ-ኣዳም) ዝበጽሐ ሰብ ኢኻ ትቝጸር። እዚ ማለት ድማ፡ ከምቶም ብዘይ ወለዲ ዝመጽኡ ቆልዑ ዚህልዎም ናይ ሓገዝን ደገፍን መሰላት ኣይኪህልወካን እዩ። እቲ ናትካ ምልክታ ኪርአ ከሎ፥ ልክዕ ብተመሳሳስሊ ሕጊ፡ ከም ናይ ሓደ ዑቕባ ዝሓተተ ዓቢ ሰብ’ዩ ዚምርመር።

ቀቅድሚ’ቲ 18 ዓመት ምምላእካ ወይ ውን ምስቲ ትመልኣሉ እዋን ብምትሕሓዝ፥ ”ሚግራሾንስቨርከት” ዕድሜኻ ናብ 18 ዓመት ንምቕያር ኣብ ዚውስነሉ ጊዜ፥ ናብ ሓደ ኣኼባ ንኽትርከብ መጸዋዕታ ኪልኣኸልካ እዩ። ኣብኡ ድማ፡ 18 ዓመት ምስ መላእካ ብኸመይ ኣገባብ ናትካ መሰላትን ግዴታታትን ኪቕየሩ ምዃኖም፡ ሓበሬታ ኪወሃበካ እዩ።

ብዓል-ሕድሪ

ሓደ ኣገዳሲ ፍልልይ ናይቲ ብዘይወለዲ ዝመጸ ቆልዓ ምዃንን፤ ሓደ ዑቕባ ዝሓትት ዓቢ ሰብን፥ እቲ ብድሕሪ 18 ዓመት ምምላእካ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ናይ ምርካብ መሰል ዘይብልካ ምዃን እዩ። እቲ መዝነት ናይቲ ”ብዓል-ሕድሪ” (god man) ይቋረጽ’ዩ። ምኽንያቱ ድማ ንስኻ ከም ዓቢ ሰብ ስለ ትቝጸር፥ ከም መጕዚት ኮይኑ ንዓኻ ዚኣልየካ ሰብ ኣይከድልየካን እዩ። ምስ ኵሎም ኣብያተስልጣን ውን ባዕልኻ ኢኻ ርክብ ትገብርን፥ ንዅሉ ወረቓቕቲ ውን ባዕልኻ ኢኻ ትፍርመሉ።

መንበሪ ቤት

”ሚግራሾንስቨርከት” ንዅሎም’ቶም መንበሪ ቤት ዘድልዮም ዑቕባ ሓተት’ቲ ዓበይቲ ሰባት፥ ጊዚያዊ መንበሪ ቦታ ናይ ምድላው ሓላፍነት ኣሎዎ። እቲ ትነብረሉ ዘሎኻ ኮሙን፡ ንስኻ 18 ዓመት ምስ መላእካ ወይ ውን ”ሚግራሾንስቨርከት” ነቲ ናትካ ዕድመ ናብ 18 ዓመት እንተ ደኣ ቀይርዎ፥ ”ሚግራሾንስቨርከት” ናትካ ሓላፍነት ኪወስድን፡ ጊዚያዊ መንበሪ ቤት ከዳልወልካን ኪጠልቦ ይኽእል እዩ። እዚ ድማ፡ ዋላ’ኳ ንስኻ ንውሳነ ”ሚግራሾንስቨርከት” ንዕድሜኻ ብምቕያሩ ናይ ይግባይ ጥርዓን ኣእቲኻ እናሃሎኻ ኪፍጸም ዚኽእል እዩ።

ጊዚያዊ መንበሪ ቤት ንምርካብ ናይ ”ሚግራሾንስቨርከት” ሓገዝ ዘድልየካ ምስ ዚኸውን፥ ንስኻ ኣበይ ክትቅመጥ ከም ትድሊ ክትመርጽ ኣይትኽእልን ኢኻ። ናብቲ ”ሚግራሾንሰቨርከት” ገና ዘይተታሕዘ መንበሪ ቦታ ዘሎዎ ከባቢ፥ ናብኡ ክትግዕዝ ክትግደድ ኢኻ። ”ሚግራሾንስቨርከት” ኣብ ጥቓ እቲ ትነብረሉ ዝነበርካ ከባቢ፥ ንዓኻ ዚኸውን መንበሪ ቦታ ከዳልወልካ ኪፍትን እዩ። ይኹን እምበር፡ ከምኡ ከጋጥም ኢዩ ኢልካ ክትተኣማመን ግን ኣይትኽእልን ኢኻ።

ባዕልኻ መንበሪ ገዛኻ ንኽትዳሉ ውን ክትመርጽ ትኽእል ኢኻ። ንኣብነት ንዓኻ ዚኸውን መንበሪ ቦታ ምስ ኣዝማድካ ወይ ፈተውትኻ ክተዳሉ ትኽእል ኢኻ። ሽዑ ግን፡ ነቲ ወጻኢታት ናይ መንበሪ ገዛኻ ባዕልኻ ኢኻ ትኸፍሎ።

መንበሪ ቤት ንምርካብ ሓገዝ ዘድልየካ ምስ ዚኸውን፥ ምስቲ ናትካ ”መቐበል-ስደተኛታት” ኣሃዱ (mottagningsenhet) ተዘራረብ።

ገንዘብ

ዕድሜኻ 18 ዓመት ምስ መልአ፡ ሓላፍነት ናይ ገንዘብካ ንስኻ ባዕልኻ ኢኻ ትወስድ።

ሓለዋ-ጥዕናን ክንክን-ሕማምን - ክንክን-ስኒን

ዑቕባ ዝሓተቱ ቆልዑ ነጻ ናይ ክንክን-ስኒን ናይ ሕክምና ክንክንን ኣሎዎም። ሓደ ዓቕሚ-ኣዳም ዝበጽሐ ዑቕባ ሓታቲ ግን፥ ህጹጽ ረድኤት ዘድልዮ ሕክምናን ክንክን-ስኒን ከምኡ ውን ጊዜ ናይ ዘይህብ ሕክምና ምርካብ መሰል ጥራይ’ዩ ዘሎዎ። ንስኻ ሕክምና ዘድልየካ ምዃኑ ገምጋም ዝገብሩ፥ እቶም ኣብ ሆስፒታል፡ ኣብ ”ማእከል-ክንክን-ሕማም” ወይ ውን ኣብ ቤት-ሕክምና ስኒን ዘሎዉ ሰራሕተኛታት እዮም።

እቶም ዓበይቲ ዑቕባ ሓተት’ቲ፡ ንመርኣዪ ሓኪምን ንመድሃኒት መግዚእን ዚገብርዎ ወጻኢታት፥ ባዕላቶም’ዮም ዚኸፍልዎ። ነታ ”ኤል. ኤም. አ. ካርድ” (LMA-kort) እንተ ኣርኢኻዮም፥ ዝተሓተ ዋጋ ክትከፍል ኢኻ።

ቤትትምህርቲ

ንስኻ ኣብ 2ይ ደረጃ ትምህርቲ (ጂምናስየት) ትመሃር ዘሎኻ፥ ክሳብ’ቲ ውሳነ ናይቲ ሓቲትካዮ ዘሎኻ ዑቕባ ትረክብ፥ ትምህርትኻ ክትቅጽል መሰል ኣሎካ እዩ። እቲ ኣብ ”ጂምናስየት” ትምህርትኻ ናይ ምቕጻል ዘሎካ መሰል፥ ዋላ’ኳ ናብ ካልእ ኮሙን ናብ ዚርከብ ናይ ”ሚግራሾንስቨርከት” ጊዚያዊ መንበሪ ቦታ ምስ ትግዕዝ ውን ዘገልግል እዩ።

ንስኻ ኣብ ”ጂምናስየት” ዘይትምሃር ዘሎኻ፥ ግን ድማ ውሳነኻ እናተጸበኻ ትምህርቲ ንምቕጻል ትደሊ ሰብ፥ ነቲ ናትካ ”ምምሕዳር ምቕባል ሰደተኛታት ኣሃዱ” (mottagningsenhet)፥ ብዛዕባ’ቲ “ንዑቕባ-ሓተት’ቲ ብኣግኡ ወፍሪ ምክያድ” ”tidiga insatser för asylsökande” (ብኣህጽሮ-ቃላት TIA ተባሂሉ ውን ዚጽዋዕ) ናይ ወፍሪ መደብ ንኺግበረለካ ክትሓትት ትኽእል ኢኻ።

ዘእተኻዮ ምልክታ እንተ ደኣ ተነጺጉ

ዕድሜኻ 18 ዝመላእካ ምስ ትኸውን፥ ኣብቲ ንሃገርካ ትምለሰሉ ጊዜ ሓደ ዘመድ ወይ ሓደ ቤትስልጣን ብሓላፍነት ንኺቕበለካ ግድን ኣድላዪ ኣይኮነን።

ናብ ሃገርካ ንኽትምለስ እንተ ደኣ ውሳነ ረኺብካ፥ ከምቲ ኣብቲ ውሳነ ሰፊሩ ዘሎ ውዱእ ናይ ምውጻእካ ዕለት፥ ካብ ሃገር ሽወደን ክትወጽእ ይግብኣካ። ወይ ውን፡ ኣብቲ ናይ ውሳነ ሰነድ፡ ሓደ ዝተነብረ ውሱን ዕለት ምስ ዘይህሉ፥ እሞ እቲ ውሳነ ውን ይግባይ ዘይብሃለሉ ምስ ዚኸውን፥ ቀልጢፍካ ካብ ሃገር ክትወጽእ ኣሎካ። ኣብ ውሽጢ’ቲ ዝተወሰነልካ ጊዜ ካብ ሃገር ሽወደን ምስ ዘይትወጽእ፥ እቲ ”እገዳ ዳግመ ምጋሽ” ተባሂሉ ዚጽዋዕ ውሳነ ኣብ ልዕሌኻ ኪውሰድ ይኽእል’ዩ። እዚ ማለት ድማ፡ ንስኻ ካብ 1-5 ዓመታት ናብ ሽወደን ንኸይትምለስ ክትክልከል ትኽእል ኢኻ።

ክሳብ’ቲ ብዕልኻ ብገዛእ ፍቓድካ ንምውጻእካ ዝተወሰነልካ ዕለት፥ ወይ ውን፡ እቲ ጉዳይካ ኣብቲ ናይ ውሳነ ሰነድ፡ እቲ ውሳነ ውን ይግባይ ኣብ ዘይብሃለሉ ደረጃ ምስ በጽሐ፥ እሞ ሓደ ዝተነብረ ሉ ውሱን ዕለት ምስ ዘይህሉ፥ ካብ “ሚግራሾንስቨርከት” ናይ መንበሪ ቦታን ናይ ገንዘብ ሓገዝን ክትረክብ መሰል ኣሎካ። ንስኻ ናይ ገዛእ ርእስኻ ውላድ ዘሎዉኻ፥ እሞ ንሳቶም ውን ኣብ ሽወደን ዑቕባ ዝሓተቱ ምስ ዚኾኑ፥ ካብ “ሚግራሾንስቨርከት” እቲ ሓገዝ ናይ ምርካቦም መሰል ይናውሓሎም እዩ።

”ሚግራሾንስቨርከት”፡ ምትሕግጋዝ ክሳብ ዝገበርካ፡ ኣብቲ ትገብሮ ናይ መገሻኻ ምድላው ሓገዝ ኪገብረልካ እዩ።